Ile wynosi minimalne wynagrodzenie? Czy należy wykonać każde polecenie służbowe? W jakich sytuacjach można otrzymać naganę? Przed podpisaniem pierwszej umowy o pracę dobrze jest poznać swoje prawa i obowiązki. Zapoznaj się z najważniejszymi fragmentami kodeksu pracy. Dysponując ważnymi informacjami, zmniejszysz poziom lęku.
Przygotowanie do pracy powinno polegać nie tylko na zdobyciu wiedzy i umiejętności fachowych. Dobrze jest zainteresować się także formalną stroną zatrudnienia, szczególnie gdy podejmuje się pierwszą pracę etatową. Pojęcia, które warto znać, to na przykład:
-
Kodeks pracy
Przepisy dotyczące nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, a także innych kwestii pracowniczych, znajdują się w kodeksie pracy. Jeśli zapoznasz się z najważniejszymi fragmentami ustawy, dowiesz się m.in. co powinna zawierać umowa o pracę oraz jak złożyć wypowiedzenie.
-
Płaca minimalna
Osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę przysługuje wynagrodzenie co najmniej na poziomie płacy minimalnej. W 2018 r. wynosi ona 2100 zł brutto. Jeśli pracujesz w pełnym wymiarze godzin, a pracodawca przyznaje Ci niższą pensję, możesz zwrócić się do sądu pracy i domagać się wyższej płacy.
Kwota zasadnicza to podstawowy składnik pensji. Może być wyrażona jako stawka miesięczna lub godzinowa. Na Twoje wynagrodzenie składają się również dodatki i premie.
-
Dodatki do pensji
Praca w nocy, w godzinach nadliczbowych lub w niedzielę – to przykładowe okoliczności uprawniające do dodatkowego wynagrodzenia lub innej formy rekompensaty. Niektóre dodatki do pensji są obowiązkowe, inne pracodawca przyznaje według własnego uznania.
Przewodnik po dodatkach do wynagrodzenia
-
Godziny nadliczbowe
Osoba, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę i w pełnym wymiarze godzin, pracuje średnio 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Przekroczenie normy to praca w godzinach nadliczbowych, za którą przysługuje czas wolny albo dodatkowe wynagrodzenie.
-
Podróż służbowa
Gdy jesteś zatrudniony na podstawie umowy o pracę, szef może wysłać Cię w delegację. Przysługuje Ci zwrot kosztów podróży. Jeśli wyjazd trwa dłużej niż 12 godzin, nabywasz także prawo do diety.
-
Polecenie służbowe
Jeśli pracodawca nakazuje Ci pracę w godzinach nadliczbowych lub wysyła w delegację, powinieneś wypełnić polecenie. W przeciwnym razie grożą Ci konsekwencje. Istnieją jednak sytuacje, w których możesz się przeciwstawić, np. gdy nakaz szefa jest niezgodny z przepisami.
5 przypadków, kiedy nie trzeba wykonywać polecenia przełożonego
-
Kary porządkowe
Spóźnienia, samowolne opuszczenie miejsca pracy lub wykonywanie obowiązków pod wpływem alkoholu – to przykładowe zachowania, za które grożą kary dyscyplinujące, takie jak: upomnienie, nagana, sankcje finansowe, a w niektórych przypadkach – nawet zwolnienie dyscyplinarne.
Przed podpisaniem umowy o pracę dobrze jest dowiedzieć się także, czym charakteryzuje się stosunek pracy, kiedy należy przejść szkolenie BHP lub z jakich urlopów może korzystać pracownik etatowy.