Nie każdy pracownik otrzymuje trzynastą pensję. Ten przywilej dotyczy głównie osób zatrudnionych w jednostkach sfery budżetowej. Dodatkowe roczne wynagrodzenie przysługuje przede wszystkim urzędnikom, nauczycielom, policjantom, górnikom itd. Osoby, które pracują w prywatnych przedsiębiorstwach, również mogę je otrzymać - jeśli spełnią kryteria wskazane w regulacjach wewnątrzzakładowych.
Trzynasta pensja – podstawa prawna
Reguły wypłacania trzynastej pensji zostały określone w ustawie o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Dokument jest dostępny w Internetowym Systemie Aktów Prawnych: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971601080.
Kto ma prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego?
„Trzynastka” przysługuje w pełnej wysokości wszystkim pracownikom sfery budżetowej, którzy przepracowali 12 miesięcy u jednego pracodawcy. Dodatkowe wynagrodzenie roczne otrzymują również zatrudnieni przez okres co najmniej 6 miesięcy. Wysokość świadczenia musi być proporcjonalna do przepracowanej części roku. Prawo do trzynastej pensji nabywają również pracownicy zatrudnieni przez czas krótszy niż 6 miesięcy. Chodzi o sytuacje, takie jak:
- rozwiązanie umowy z nauczycielem w trakcie roku kalendarzowego - zgodnie z organizacją pracy szkoły,
- zatrudnienie pracownika do pracy sezonowej, o ile umowa została zawarta na czas sezonu nie krótszy niż 3 miesiące,
- powołanie pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowanie do odbycia służby zastępczej,
- rozwiązanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, przeniesieniem, powołaniem lub wyborem czy likwidacją pracodawcy albo redukcją zatrudnienia,
- podjęcie pracy w wyniku przeniesienia służbowego, na podstawie powołania lub wyboru, w związku z likwidacją przedsiębiorstwa albo redukcją zatrudnienia lub po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej,
- korzystanie z urlopu wychowawczego bądź urlopów do celów naukowych,
- wygaśnięcie stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.
Jak obliczyć wysokość trzynastki?
Wymiar dodatkowego wynagrodzenia rocznego to 8,5% sumy wynagrodzeń, które otrzymaliśmy w ciągu danego roku kalendarzowego. Obliczając wysokość „trzynastki”, bierze się pod uwagę wynagrodzenie oraz inne świadczenia - uwzględniane przy ustalaniu wymiaru ekwiwalentu za niewykorzystany urlop i wynagrodzenia urlopowego.
Przy ustalaniu podstawy nie uwzględnia się:
- jednorazowych lub nieregularnych wypłat za spełnienie konkretnego zadania lub za osiągnięcie;
- wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za okres przestoju, za który pracownik nie ponosi winy;
- nagród jubileuszowych;
- wynagrodzenia urlopowego i pensji należnej za czas innej usprawiedliwionej nieobecności;
- ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy;
- dodatkowego wynagrodzenia rocznego;
- odpraw rentowych i emerytalnych oraz przyznawanych w związku z redukcją zatrudnienia;
- pensji i odszkodowania - należnych ze względu na rozwiązanie stosunku pracy,
- należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub nadwyżce bilansowej.