Wyliczenie pensji pracownika to obowiązek, który spoczywa na pracodawcy. Wynagrodzenie może wahać się w zależności od tego, czy np. pracowaliśmy w godzinach nadliczbowych lub chorowaliśmy.
Ewidencja czasu pracy
W celu ustalenia wysokości wynagrodzenia pracodawca musi prowadzić ewidencję, z której wynika, ile godzin przepracowaliśmy w danym miesiącu. Korzystanie ze zwolnienia lekarskiego, nadgodziny czy spóźnienia – każdy z tych czynników ma wpływ na wymiar pensji, jaka nam przysługuje. Obowiązek prowadzenia karty ewidencji wynika z kodeksu pracy (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141). Możemy zażądać wglądu w dokumentację. Mamy prawo także skopiować kartę lub wykonać odpis oryginału (https://www.pip.gov.pl/pl/porady-prawne/czas-pracy/18766,ewidencjonowanie-czasu-pracy.html).
Ewidencja wskazuje na to, czy i jak długo pracowaliśmy:
- w poszczególnych dobach,
- w niedziele i święta,
- w porze nocnej,
- w godzinach nadliczbowych,
- w dni wolne wynikające z tygodniowego rozkładu czasu pracy,
- w trakcie dyżurów.
Dodatki do wynagrodzenia – sprawdź, co ci się należy
W karcie zaznacza się również urlopy, zwolnienia od pracy, a także wszelkie nieobecności – usprawiedliwione i nieusprawiedliwione.
Zasady dotyczące ewidencjonowania czasu pracy znajdują się w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji związanej ze stosunkiem pracy (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170000894).
Płaca zasadnicza i dodatki
Podstawowym składnikiem pensji jest płaca zasadnicza. Dodatkowo możemy liczyć również na inne świadczenia. Niektóre z nich należą się obowiązkowo, po spełnieniu warunków określonych w kodeksie pracy. Chodzi np. o dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej. Przyznanie innych składników, takich jak dodatek funkcyjny, zależy od decyzji pracodawcy lub wynika z innych ustaw. Jeśli odchodzimy z pracy i przed rozwiązaniem umowy nie wykorzystamy zaległego urlopu wypoczynkowego, mamy prawo także do ekwiwalentu, którego wysokość wynika z tzw. rozporządzenia urlopowego.
Z czego składa się wynagrodzenie?
Różnica pomiędzy netto a brutto
Pensja wynikająca z umowy o pracę jest wyrażona w kwocie brutto, od której odlicza się składki ZUS (emerytalną, rentową, chorobową i zdrowotną) oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wysokość potrąceń wynika z ustaw: o systemie ubezpieczeń społecznych (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19981370887), oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910800350).
Prawidłowość obliczeń zależy m.in. od tego, czy wybierzemy właściwą podstawę, od której zależy wymiar składek ZUS. Trudnością w ustaleniu wysokości zaliczki na podatek dochodowy może być np. wysokość kosztów uzyskania przychodu.