Czego dowiesz się z artykułu?
• Kiedy obniżenie pensji pracownika jest zgodne z prawem?
• Formalności związane z obniżeniem wynagrodzenia
• Kiedy pracodawca nie może zastosować obniżenia pensji?
• Jednorazowa obniżka wynagrodzenia pracownika, czyli potrącenie z pensji
Kiedy obniżenie pensji pracownika jest zgodne z prawem?
Wszelkie kwestie związane z ustalaniem wysokości pensji regulują odpowiednie przepisy kodeksu pracy. Obniżenie wynagrodzenia, zgodnie z zawartymi w tym dokumencie zasadami, jest możliwe, gdy:
- jest spowodowane ograniczeniem ilości obowiązków na danym stanowisku. Dzieje się tak w przypadku, kiedy firma do realizacji części zadań zatrudnia specjalistów z zewnątrz, czyli korzysta z outsourcingu,
- zmieniasz stanowisko, zostajesz zdegradowany w pracowniczej hierarchii, czy też zostajesz przeniesiony do innego oddziału firmy. To są sytuacje, które wynikają na przykład ze zmiany zakresu obowiązków,
- firma, która Cię zatrudnia, ma problemy finansowe. Aby chronić istniejące miejsca pracy, ustawodawca przewiduje możliwość obniżenia pensji pracownikom, z zastrzeżeniem, że nowe warunki zatrudnienia powinny zostać wypracowane na drodze wcześniejszego porozumienia z przedstawicielami związków zawodowych.
Ostatnia z wymienionych sytuacji, w których może nastąpić obniżenie pensji pracownika, niestety w dobie kryzysu gospodarczego oraz rosnącej inflacji dotyka coraz więcej firm. Jeśli pracodawca planuje zmniejszyć wynagrodzenie, musi dopełnić kilku formalności, o których przeczytasz w dalszej części artykułu.
| Jak przygotować się do rozmowy o pieniądzach
Formalności związane z obniżeniem wynagrodzenia
Aby pracodawca mógł obniżyć Ci pensję, powinien albo zaproponować Ci zawarcie porozumienia stron, czyli obniżenie wynagrodzenia aneksem do umowy, albo zastosować tzw. wypowiedzenie zmieniające. To drugie rozwiązanie wiąże się z koniecznością dopełnienia kilku formalności. Aby takie wypowiedzenie mogło zostać uznane za dokonane, musi być przedstawione na piśmie. Ponadto powinieneś zostać pouczony o tym, że przysługuje Ci prawo do odmowy przyjęcia nowych warunków pracy i płacy. Jeśli nie zaakceptujesz przedstawionych przez przełożonego propozycji, powinieneś złożyć oświadczenie o odmowie ich przyjęcia przed upływem połowy obowiązującego czasu wypowiedzenia.
Wypowiedzenie warunków pracy i płacy powinno zawierać:
- wypowiedzenie starych i zaproponowanie nowych warunków,
- pouczenie pracownika o przysługującym mu prawie do odmowy przyjęcia zaproponowanych warunków oraz terminie złożenia stosownego oświadczenia,
- pouczenie o możliwości odwołania od wypowiedzenia zmieniającego do sądu pracy w terminie 21 dni od daty jego otrzymania.
Podstawę prawną w przypadku wypowiadania warunków umów stanowi art. 42 kodeksu pracy.
| Jak zmienić warunki umowy o pracę?
Kiedy pracodawca nie może zastosować obniżenia pensji?
Warto wiedzieć, że o ile trudna sytuacja finansowa firmy jest powodem do obniżenia pensji, o tyle działanie to nie może wynikać z negatywnej oceny Twojej pracy. Pracodawcy nie wolno stosować kar, polegających na obniżaniu wynagrodzenia, ponieważ jest to niezgodne z prawem. Jeśli szef nie jest zadowolony z Twojej pracy, może zastosować upomnienia, przeprowadzić rozmowy, a jeśli one nie poskutkują – wręczyć Ci wypowiedzenie.
Osobno rozpatrywane jest potencjalne obniżenie wynagrodzenia w okresie ochronnym przed osiągnięciem wieku emerytalnego (ostatnie 4 lata). Taka zmiana jest możliwa wyłącznie na mocy porozumienia, które wymaga zgodnego oświadczenia woli obu stron umowy o pracę.
| Polski Ład a emerytura. Czy seniorom opłaca się przedłużyć aktywność zawodową?
Jednorazowa obniżka wynagrodzenia pracownika, czyli potrącenie z pensji
Oprócz sytuacji, w których pracodawca ma prawo na stałe obniżyć Twoje wynagrodzenie, są jeszcze takie, które uprawniają do jednorazowej wypłaty niższej pensji. Poniżej znajdziesz przykłady okoliczności, w których może się tak zdarzyć.
- Notoryczne spóźnienia
Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest przestrzeganie czasu pracy. Punktualne rozpoczynanie wykonywania obowiązków jest ważne w siedzibie firmy oraz poza nią. Pracodawca ma prawo obniżyć wynagrodzenie lub żądać odpracowania opuszczonych godzin od osoby, która spóźnia się do pracy lub wychodzi wcześniej. Poza tym, pracownik, który ignoruje czas pracy obowiązujący w danym zakładzie, może otrzymać karę porządkową, tj. upomnienie, naganę, karę finansową, a w ostateczności – zwolnienie dyscyplinarne.
- Potrącenia – alimenty, długi i kary finansowe
Pracodawca może dokonywać potrąceń z pensji, nie prosząc pracownika o zgodę. Taka sytuacja dotyczy między innymi długów egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych (np. długi alimentacyjne). Zatrudniający ma prawo zmniejszyć wysokość wynagrodzenia, uwzględniając zaliczki udzielone pracownikowi, a także finansowe kary porządkowe. Istotna jest kolejność odliczania poszczególnych sum. Świadczenia alimentacyjne mają pierwszeństwo względem kar finansowych.
Inne potrącenia mogą być dokonywane wyłącznie za zgodą pracownika.
| Potrącenia z wynagrodzenia – ABC
Wiesz już, że inflacja i idąca za nią trudna sytuacja finansowa wielu przedsiębiorstw mogą być powodem legalnego obniżenia pensji pracownika. Jeśli jesteś w takiej sytuacji, skorzystaj z kalkulatora wynagrodzeń, aby sprawdzić, ile będzie wynosiło Twoje nowe wynagrodzenie brutto i netto. Pamiętaj jednak, że jeśli zmiany są dla Ciebie bardzo niekorzystne, mogą, a nawet powinny stać się impulsem do poszukiwania nowej pracy.