Co na temat pracy zmianowej mówi kodeks pracy?
Zgodnie z kodeksem pracy praca zmianowa jest dopuszczalna bez względu na stosowany system czasu pracy (art. 146 kodeksu pracy). Oznacza to, że pracodawca może zarządzić wykonywanie obowiązków zawodowych w takim trybie:
- w podstawowym, jak i równoważnym systemie czasu pracy,
- w pracy w ruchu ciągłym,
- w skróconym czasie pracy,
- w zadaniowym czasie pracy,
- w przerywanym czasie pracy,
- w systemie skróconego tygodnia pracy
- w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta.
Pracę zmianową, jako jedną z niewielu, można wykonywać w niedziele i święta, a pracodawca w związku z tym ma wobec podwładnego określone obowiązki:
- w zamian za pracę w niedzielę musi zapewnić pracownikowi dzień wolny od pracy w czasie 6 dni kalendarzowych poprzedzających tę niedzielę lub po niej następujących,
- w zamian za pracę w święto musi zapewnić pracownikowi dzień wolny od pracy w ciągu okresu rozliczeniowego.
Kwestie te reguluje Art. 15111. § 1 kodeksu pracy.
Regulamin płac określa także wysokość wynagrodzenia w przypadku, gdy pracodawca nie jest w stanie zapewnić pracownikowi dnia wolnego za pracę w niedziele i święta na wskazanych wcześniej warunkach. W takiej sytuacji ma on obowiązek wypłacić pracownikowi dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę w niedziele i święta.
Czy praca zmianowa to coś dla Ciebie?
Praca zmianowa a prawo do nieprzerwanego odpoczynku
Prawo do nieprzerwanego odpoczynku przysługuje każdemu pracownikowi. Z kodeksu pracy można dowiedzieć się, że w ciągu doby przerwa w wykonywaniu pracy powinna wynosić co najmniej 11 godzin. Nie dotyczy to pracowników, których praca polega na dozorze urządzeń lub wymaga pozostawania w pogotowiu do pracy. Wyjątek od tej zasady obowiązuje również w przypadku pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych. Przepis ten nie znajduje zastosowania również w odniesieniu do pracowników, którym pracodawcy powierzyli funkcję zarządzania zakładem pracy. Nie obowiązuje też w przypadku nagłych sytuacji związanych z koniecznością prowadzenia różnego typu akcji ratowniczych.
W przypadku pracy zmianowej, kiedy pracodawca chce przenieść pracownika z późniejszej na wcześniejszą zmianę, nie może tego zrobić z dnia na dzień, ponieważ w ten sposób naruszyłby prawo do nieprzerwanego wypoczynku dobowego. Aby odbyło się to zgodnie z przepisami, podczas wprowadzania wspomnianych zmian w grafiku pracownika pracodawca musi uwzględnić jeden dzień wolny od pracy.
Jak radzić sobie z sennością przy pracy zmianowej?
Przed podjęciem decyzji o podjęciu pracy w systemie zmianowym, warto zastanowić się, czy taki model jest dla nas najbardziej odpowiedni i czy podołamy związanym z nim wyzwaniom i trudnościom.