Wynagrodzenia - słowniczek pojęć

Co to znaczy, że Twoja pensja jest ozusowana? Czym różni się system akordowy od prowizyjnego? Jak rozpoznać przejawy dyskryminacji płacowej i jak jej przeciwdziałać? Ważne, żebyś przed podjęciem pracy uzupełnił wiedzę na temat wynagrodzeń.

Przygotowanie do rekrutacji polega m.in. na ustaleniu własnych oczekiwań finansowych. W ich określeniu pomaga znajomość pojęć, takich jak:

  • Składki ZUS

Wynagrodzenie brutto uzyskane na podstawie umowy o pracę pomniejsza się o składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Stopy procentowe składek ZUS zostały wskazane w art. 22 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i wynoszą:

- 9,76% pensji brutto – emerytalna,

- 1,50% pensji brutto – rentowa,

- 0,67-3,33% pensji brutto – wypadkowa (wymiar składki wynika z rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki wypadkowej,

- 2,45% pensji brutto – chorobowa,

- 9% pensji pomniejszonej o składki na ubezpieczenia społeczne – zdrowotna.   

  • Podatek dochodowy

Kwota potrącana od dochodu uzyskanego z tytułu umowy o pracę, umowy-zlecenia, umowy o dzieło czy umowy B2B. Wysokość stawki wynika z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i zależy m.in. od uzyskanego przychodu oraz od sposobu rozliczania z fiskusem (progi podatkowe, podatek liniowy).

  • Pensja brutto

W treści umowy zwykle podaje się wynagrodzenie brutto, tzn. przed potrąceniem składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz podatku dochodowego.

  • Pensja netto

Wynagrodzenie netto / „na rękę” to kwota, którą otrzymuje pracownik. Jest to płaca brutto pomniejszona o składki ZUS oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Kalkulator brutto-netto umowa-zlecenie, umowa o pracę, umowa o dzieło – to narzędzie Pracuj.pl, które pomoże Ci ustalić różnicę pomiędzy pensją brutto i netto w zależności od podstawy zatrudnienia.

  • Składniki wynagrodzenia

Na pensję pracownika składają się: płaca zasadnicza, dodatki obowiązkowe (np. za nadgodziny, za pracę w nocy, za czas dyżurów) i fakultatywne (zmianowy, funkcyjny, stażowy, za pracę w warunkach szkodliwych) oraz premie i nagrody. Dodatkowe informacje są dostępne na stronie MRPiPS.

Z czego składa się wynagrodzenie?

  • Dyskryminacja płacowa

Kwestii równego traktowania w zatrudnieniu poświęcony jest cały rozdział kodeksu pracy (art. 18). Z przepisów wynika m.in., że:

„Pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości. (…) Pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych.”

Dyskryminacja płacowa w pracy – co to takiego?

  • Ochrona wynagrodzenia

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę nie może zrzec się pensji ani przekazać jej innej osobie. Pracodawca ma obowiązek wypłacać należność za przepracowany czas do 10. dnia miesiąca. W razie spóźnienia pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, ze względu na naruszenie przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec zatrudnionego (art. 55 kodeksu pracy). Przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia znajdują się w rozdziale II kodeksu pracy.  

Wynagrodzenie za pracę – pytania i odpowiedzi