Kiedy przysługuje ekwiwalent za urlop wypoczynkowy?
Gdy przestajesz pracować w firmie, w której byłeś dotychczas zatrudniony, powinieneś dostać nie tylko wynagrodzenie za przepracowany okres, ale również świadectwo pracy. W pewnych okolicznościach zyskujesz również prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Warto wiedzieć, że urlop wypoczynkowy i świadczenia pieniężne należne za czas przerwy w pracy to przywileje, które przysługują wyłącznie pracownikom etatowym. Jako zleceniobiorca lub wykonawca dzieła nie korzystasz z obowiązkowego płatnego urlopu wypoczynkowego. Nie możesz również rościć sobie prawa do ekwiwalentu.
7 korzyści z zawarcia umowy o pracę
Ekwiwalent jest wypłacany tylko wtedy, gdy stosunek pracy zostaje zakończony. Szef nie może zaoferować wypłaty ekwiwalentu w czasie trwania stosunku pracy, np. w sytuacji, gdy nie chce wysłać Cię na urlop. Do obowiązków pracodawcy należy udzielenie zaległego urlopu do 30 września kolejnego roku kalendarzowego. W przeciwnym razie może zostać ukarany za naruszenie praw pracowniczych.
Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której kończy się jedna umowa, a zostaje podpisana kolejna. Przykładowo: jeśli umowa pracownika na okres próbny kończy się 30 września, a od 1 października obowiązuje nowa, np. na czas określony, pracodawca może wypłacić ekwiwalent za urlop niewykorzystany w trakcie trwania pierwszej z nich. Warunkiem wypłacenia ekwiwalentu za urlop jest zawarcie między stronami porozumienia w tej sprawie. Zazwyczaj urlop ten automatycznie przechodzi na kolejną z umów.
Jak wyliczyć ekwiwalent za urlop w 2019 roku?
Wysokość ekwiwalentu za niewykorzystany urlop oblicza się na zasadach wskazanych w tzw. rozporządzeniu urlopowym. Kwota ekwiwalentu zależy od wysokości płacy za jeden dzień urlopu wypoczynkowego. Podstawę wymiaru wynagrodzenia stanowią pensje wypłacane przez 3 miesiące przed nabyciem prawa do ekwiwalentu, tzn. przez zakończeniem stosunku pracy.
Do wyliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy stosowany jest współczynnik ekwiwalentu ustalany w każdym roku kalendarzowym oddzielnie. Jest to przeciętna miesięczna liczba dni przypadających do przepracowania w każdym roku. Zawsze stosuje się współczynnik obowiązujący w roku wypłacania ekwiwalentu, nawet jeśli oblicza się go za urlop niewykorzystany jeszcze w roku poprzednim.
Współczynnik ekwiwalentu zależy od łącznej liczby dni wolnych (jak niedziele, soboty i święta) w tygodniu pracy w danym roku kalendarzowym. W 2019 roku współczynnik został obliczony w następujący sposób:
- 365 dni – (52 niedziele + 52 dni wolne + 10 dni świątecznych) = 251 dni
- 251 dni : 12 miesięcy = 20,92 (współczynnik ekwiwalentu na 2019 rok).
Co wchodzi do ekwiwalentu za urlop?
Obliczając kwotę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w 2019 roku, należy ustalić podstawę jego wymiaru, uwzględniając przeciętne wynagrodzenie pracownika:
- określone w stawce miesięcznej o stałej wysokości, z miesiąca nabycia prawa do ekwiwalentu,
- składniki, które przysługują za okresy nie dłuższe niż miesiąc, jak premie i prowizje, wypłacone w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, kiedy pracownik nabył prawo do ekwiwalentu,
- składniki, które przysługują za okresy dłuższe niż miesiąc, biorąc pod uwagę 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu.
Aby wyliczyć ekwiwalent za 1 godzinę niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, należy podzielić podstawę wymiaru ekwiwalentu przez jego współczynnik w 2019 roku, a następnie podzielić przez dobową normę czasu pracy pracownika (zazwyczaj 8 godzin).
Otrzymany wynik mnoży się przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu, co daje kwotę ekwiwalentu.
Przykład obliczania ekwiwalentu za urlop
Obliczenie ekwiwalentu za urlop dla pracownika zatrudnionego w 2019 roku na cały etat z wynagrodzeniem w wysokości 4000 zł brutto, któremu należy się wypłata ekwiwalentu za 6 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.
Wyliczenie ekwiwalentu za jeden dzień:
4000 zł : 20,92 = 191,20 zł
Wyliczenie ekwiwalentu za 1 godzinę pracy:
191,20 zł : 8 = 23,90 zł
Wyliczenie ekwiwalentu za 6 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, czyli 48 godzin pracy:
23,90 x 48 = 1147,20 zł
Oznacza to, że pracownikowi należy wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wysokości 1147,20 zł w ostatnim dniu jego pracy.
Czy ekwiwalent za urlop jest opodatkowany i ozusowany?
Tak, ponieważ ekwiwalent za niewykorzystany urlop stanowi jednocześnie podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy.
Czy ekwiwalent za urlop wlicza się do trzynastki?
Trzynastkę, czyli dodatkowe wynagrodzenie roczne, ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia oraz innych świadczeń ze stosunku pracy przyjmowanych do obliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, jak:
- wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy,
- wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, przysługujące pracownikowi, który podjął aktywność zawodową w wyniku przywrócenia do pracy.
Wśród wypłat, które pracownik otrzymał w roku kalendarzowym i przysługuje za nie trzynastka, nie uwzględnia się jednak ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.
Mówi o tym art. 4 ust. 1 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001872/O/D20181872.pdf).
Dodatkowe wynagrodzenie roczne - jak obliczyć trzynastą pensję
Termin wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy
Pracodawca powinien wypłacić należną kwotę w ostatnim dniu pracy. Jest to jeden z jego obowiązków w ostatnim dniu stosunku pracy, co orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 grudnia 1996 r. (sygn. akt: I PKN 34/96)
Masz prawo wnioskować o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop przez 3 lata od daty rozwiązania lub wygaśnięcia umowy.
Jeśli pracodawca nie wypłacił ekwiwalentu pieniężnego, możesz domagać się zaspokojenia swoich roszczeń przed sądem pracy. Takie prawo przysługuje Ci nie dłużej niż 3 lata.
Jak powinien wyglądać wniosek o ekwiwalent?
Kiedy nie wypłaca się ekwiwalentu za urlop?
Zapłata za niewykorzystany urlop nie zawsze przysługuje po wygaśnięciu umowy na czas określony.
Nie otrzymasz ekwiwalentu, jeśli po wygaśnięciu umowy terminowej zawrzesz kolejny kontrakt z tym samym pracodawcą. W takiej sytuacji możesz wykorzystać urlop wypoczynkowy w naturze lub otrzymać ekwiwalent, jeśli zawrzesz z pracodawcą takie porozumienie.
Czy pracodawca może wysłać Cię na urlop wbrew Twojej woli?
O tym, czy wykorzystasz zaległe dni wolne w okresie wypowiedzenia, decyduje szef. Pracodawca może wysłać Cię na przymusowy urlop w wyznaczonym przez siebie terminie. Tak wynika ze stanowiska Sądu Najwyższego, przedstawionego w wyroku z 26 kwietnia 2011 r. (http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/II%20PK%20302-10-1.pdf). Uwaga! Nie możesz samodzielnie wybrać, czy skorzystasz z dni wolnych, czy będziesz pracować do końca okresu wypowiedzenia i nabędziesz prawo do ekwiwalentu.