Dziedziny, którymi zajmują się nobliści
Nagrody Nobla są przyznawane w różnych kategoriach, takich jak:
• fizjologia i medycyna,
• fizyka,
• chemia,
• ekonomia,
• literatura.
W każdym roku wyłania się również laureata Pokojowej Nagrody Nobla. Lech Wałęsa to Polak, który został uhonorowany tym tytułem. Nagrodę otrzymali także: Barack Obama, Al Gore, międzynarodowa organizacja Lekarze bez Granic czy Nelson Mandela.
Ile wynosi Nagroda Nobla dla Olgi Tokarczuk?
Wysokość nagrody pieniężnej przyznawanej laureatom Nagrody Nobla jest taka sama w każdej dziedzinie. Olga Tokarczuk, oprócz 9 milionów koron szwedzkich (czyli blisko 4 milionów złotych), otrzymała – podobnie jak pozostali wyróżnieni – pamiątkowy złoty medal i okolicznościowy dyplom, zaprojektowany i wykonany przez cenionych artystów ze Szwecji i Norwegii.
Autorka zasłynęła jako twórczyni powieści i zbiorów opowiadań, takich jak m.in. „Podróż ludzi Księgi”, „Prawiek i inne czasy”, „Gra na wielu bębenkach”, „Prowadź swój pług przez kości umarłych”, a także „Księgi Jakubowe” i „Bieguni”. Za powieść „Bieguni” Tokarczuk otrzymała w 2018 roku Międzynarodową Nagrodę Bookera.
Niedługo po tym, jak Szwedzka Akademia ogłosiła, że laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury została Olga Tokarczuk, minister finansów podjął decyzję o rezygnacji z pobrania podatku VAT od przychodów związanych z otrzymaniem tego wyróżnienia. Sama pisarka postanowiła, że 10% nagrody finansowej (czyli w przeliczeniu około 350 tysięcy złotych) przeznaczy na działalność fundacji, którą zdecydowała się powołać, a której celem będzie wspieranie polskiej i światowej kultury i sztuki.
Olga Tokarczuk nie jest jedyną polską pisarką, której przyznano ten najwyższy laur. Wcześniej literackiego Nobla otrzymała Wisława Szymborska w 1996 roku. Noblistami byli również: Czesław Miłosz w 1980 roku, Władysław Reymont w 1924 roku i Henryk Sienkiewicz w 1905 roku.
Nagroda Nobla – kwota
Źródłem informacji na temat gratyfikacji finansowej przyznawanej wraz z Nagrodą Nobla jest oficjalna strona: https://www.nobelprize.org/press/#/publication/59c911c82a43dd000437b4b7/552bd85dccc8e20c00e7f979?&sh=false.
Wysokość należnej sumy zmienia się na przestrzeni lat. Modyfikacje są wprowadzane w związku z aktualną sytuacją finansową Fundacji Nobla. Podstawowym zadaniem organizacji jest zarządzanie środkami zgromadzonymi w funduszu, m.in. inwestowanie. Fundacja zajmuje się również organizowaniem sympozjów naukowych poświęconych dziedzinom nauki, które wywierają wpływ na życie społeczne. Do jej zadań należy też publikowanie książek, czasopism itd. poświęconych działalności fundacji, a także przybliżających sylwetki i osiągnięcia laureatów.
Ceremonia wręczenia Nagrody Nobla
Przyznanie nagród w poszczególnych kategoriach jest poprzedzone procedurą wyłaniania kandydatów. Królewska Szwedzka Akademia Nauk, Instytut Karolinska, Akademia Szwedzka, Norweski Komitet Noblowski oraz Bank Szwecji wysyłają ankiety do wybitnych lekarzy, fizyków, chemików itd. W ten sposób zbierają informacje na temat ich działalności i wkładu w rozwój nauki oraz w życie społeczeństw. Laureaci są wyłaniani podczas tajnego głosowania, które odbywa się na początku października każdego roku. Ceremonia wręczenia nagród ma miejsce 10 grudnia. W trakcie uroczystości laureaci otrzymują od króla Szwecji medale, dyplomy, a także dokumenty potwierdzające wysokość nagrody pieniężnej. Pokojowa Nagroda Nobla jest przyznawana w Oslo. Dyplomy odbierane przez laureatów są wykonane przez artystów, którzy nadają im niepowtarzalny design, np. tworząc je na pergaminie i stosując tę samą technikę pisania i ozdabiania co średniowieczni skrybowie. Medale różnią się w zależności od kategorii, w jakich są przyznawane. Wykonuje się je z 18-karatowego przetapianego złota. Każdy z nich waży 175 g. Wyjątek stanowi ważący 185 g medal dla laureata nagrody w dziedzinie ekonomii. Na każdym odznaczeniu jest wygrawerowane nazwisko osoby, która je otrzymuje.