Norma to na przykład liczba produktów, które pracownik musi wykonać w określonym czasie. Przy jej ustalaniu konieczne jest uwzględnienie organizacji zadań i rozwiązań technicznych stosowanych w przedsiębiorstwie. Wprowadzanie norm pozwala ocenić wydajność pracy wykonywanej przez konkretną osobę lub zespół pracowników.
Kiedy ustala się normy pracy?
Normy pracy - tzn. kryterium oceny nakładu pracy, a także jej jakości i wydajności - wprowadza się, jeśli jest to uzasadnione ze względu na charakter działalności danego przedsiębiorstwa. Stosuje się je np. w odniesieniu do akordowego systemu wynagradzania (art. 83 kodeksu pracy: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141). Występowanie ograniczeń zapobiega wyzyskowi, który może towarzyszyć pracy na akord.
Normy w systemie akordowym
Nie można wprowadzić systemu akordowego bez określenia norm pracy – tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 21 września 2001 r. (http://www.sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Baza%20orzecze%C5%84.aspx?ItemSID=2567-efad3966-3225-4691-9402-101113ebbb0d&ListName=Orzeczenia1&DataWDniu=2001-09-21&DataOd=2001-09-21&DataDo=2001-09-21). Wynagrodzenie akordowe zależy od wydajności pracownika, przejawiającej się m.in. poprzez realizację ustalonej normy. Określając standardy (np. produkcyjne), należy brać pod uwagę możliwości pracowników, a także poziom organizacji pracy i stopień zaawansowania rozwiązań technicznych stosowanych w danym zakładzie. W miarę rozwoju przedsiębiorstwa i modernizacji wykorzystywanego sprzętu, cele stawiane przed personelem mogą być coraz ambitniejsze. Pracownicy powinni zostać zawiadomieni o zmianie normy 2 tygodnie przed jej wprowadzeniem. Pracodawca nie może podwyższać norm tylko dlatego, że zatrudnieni realizują je szybciej niż wynikało z wcześniejszych przewidywań.
Osoba, która wykonuje swoje obowiązki w ramach systemu akordowego, powinna pracować maksymalnie przez 8 godzin w ciągu doby i 40 – w tygodniu. Normy pracy powinny być ustalane tak, by pracownicy byli w stanie realizować je w godzinach pracy. Pracodawca może polecić pracę w godzinach nadliczbowych tylko w okolicznościach wskazanych w kodeksie pracy.
Ile to netto? – Wynagrodzenie za pracę
Pensja pracownika zatrudnionego w systemie akordowym nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku (w 2017 – 2000 zł brutto, w 2018 – 2100 zł brutto).
Od wynagrodzenia za pracę - niezależnie od systemu wynagradzania - odprowadza się składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Wysokość potrąceń wynika z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19981370887) i z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910800350).