Pracownik - zatrudniony na podstawie umowy o pracę i pracujący w pełnym wymiarze godzin - ma prawo do minimalnej pensji krajowej. W każdym roku wzrasta jej wysokość. Wypłacanie wynagrodzenia niższego niż płaca minimalna stanowi naruszenie praw pracowniczych.
1. Na co wpływa wysokość najniższej krajowej?
Płaca minimalna to punkt odniesienia przy ustalaniu wymiaru innych świadczeń ze stosunku pracy. Od tego, ile wynosi najniższa krajowa, zależy m.in. wysokość dodatku za pracę w porze nocnej. Jego wymiar to 20% stawki godzinowej, wynikającej z najniższego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Od płacy minimalnej zależy także wysokość wynagrodzenia za czas przestoju. Najniższa pensja krajowa ma wpływ również na wysokość odprawy, która nie może przekroczyć piętnastokrotności wynagrodzenia minimalnego. Od płacy minimalnej zależą także preferencyjne stawki składek na ubezpieczenie społeczne dla początkujących przedsiębiorców. Opłaty odprowadzane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych liczone są od postawy, która stanowi 30% najniższej krajowej.
2. Od czego zależy wymiar najniższego wynagrodzenia za pracę?
Określanie wysokości płacy minimalnej odbywa się zgodnie z przepisami ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Dokument można znaleźć w Internetowym Systemie Aktów Prawnych: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20022001679. Na wymiar najniższego wynagrodzenia za pracę wpływają m.in.: prognozowany poziom inflacji oraz realny wzrost gospodarczy. Wzrost płacy minimalnej nie może być niższy niż minimum przyjęte w ustawie.
3. Kto ustala wysokość najniższej krajowej?
Wymiar najniższego wynagrodzenia, obowiązującego w danym roku, proponuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a zatwierdza Rada Ministrów. Później odbywają się konsultacje Rady Dialogu Społecznego. RDS składa się z przedstawicieli rządu, związków zawodowych i organizacji zrzeszających pracodawców. Do 15 lipca Rada Dialogu Społecznego musi przedstawić Radzie Ministrów swoją propozycję. Ministrowie podejmują decyzję samodzielnie, jeśli RDS nie zgłosi własnej propozycji.
4. Czy istnieje płaca minimalna dla osób zatrudnionych na podstawie umów zleceń?
Wykonawcy zleceń mają prawo do najniższej stawki godzinowej, która w 2017 roku wynosi 13 zł brutto. Kwota będzie wzrastać proporcjonalnie do wzrostu minimalnego wynagrodzenia, do którego mają prawo osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę.
5. Najniższa krajowa a wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej – jak na siebie wpływają?
Wzrost płacy minimalnej sprawia, że zmniejsza się różnica pomiędzy najniższym a średnim wynagrodzeniem w Polsce. Zrównywanie tych wartości, zdaniem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, może powodować ogólny wzrost wynagrodzeń w Polsce. Wzrost płacy minimalnej przekłada się na jakość życia osób, które zarabiają najmniej. 22 państwa w Europie gwarantują pracownikom najniższe wynagrodzenie. Są to m.in. Wielka Brytania, Francja, Luksemburg, Chorwacja oraz Portugalia.