Umowa-zlecenie powinna oddawać rzeczywisty charakter wykonywanych zadań. Nie może więc być skonstruowana tak, jak umowa o pracę. Warto też zwrócić uwagę na zapis o nieograniczonej odpowiedzialności materialnej za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, a także na żądanie rezygnacji z prawa do wypowiedzenia umowy z ważnych przyczyn.
Podpisując umowę z pracodawcą, zleceniodawcą czy zamawiającym dzieło, warto znać przepisy. Na co uważać, podejmując się wykonania zlecenia? Najczęstsze pułapki to:
- Zawarcie umowy-zlecenia, która w rzeczywistości jest umową o pracę
Umowa-zlecenie różni się od stosunku pracy ze względu na:
- brak podporządkowania poleceniom przełożonych;
- brak określenia miejsca i czasu wykonywania zlecenia;
- możliwość powierzenia wykonania zlecenia osobie trzeciej.
Zleceniobiorca nie musi również podporządkowywać się regulaminom obowiązującym w firmie. Wyjątek stanowią przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, które dotyczą wszystkich osób przebywających na terenie zakładu pracy. Warto zweryfikować, czy w umowie-zleceniu znajdują się zapisy, które sprawiają, że staje się ona umową o pracę.
- Nieograniczona odpowiedzialność materialna
W przypadku umów cywilnoprawnych odpowiedzialność za szkody poniesione przez osoby trzecie jest nieograniczona. Przepis obowiązuje zawsze, chyba że w dokumencie zostanie wskazany limit. Warto zadbać o to, by pojawił się w umowie. Aby ochronić swój prywatny majątek, zleceniobiorca może również wykupić ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. W razie konieczności wypłaty odszkodowania - roszczenia wobec osoby trzeciej zaspokaja ubezpieczyciel.
- Wynagrodzenie brutto-netto – stawka godzinowa niższa niż minimalna
Zleceniobiorcy mają prawo do minimalnej stawki za godzinę pracy (stawka w 2017 r. to 13 zł brutto, a w 2018 r. – 13,70 zł brutto). Jej wysokość zależy od najniższej pensji krajowej, obowiązującej w danym roku. Zleceniodawca nie może zaproponować niższego wynagrodzenia w przeliczeniu na godzinę pracy. Za łamanie prawa w tym względzie grozi kara grzywny, która może zostać nałożona przez Państwową Inspekcję Pracy.
- Zrzeczenie się prawa do wypowiedzenia umowy
Przepisy kodeksu cywilnego gwarantują zleceniodawcy i zleceniobiorcy możliwość wypowiedzenia umowy z ważnych przyczyn. Żadna ze stron nie może domagać się od drugiej rezygnacji z tego przywileju. Podobne zapisy w umowie nie są wiążące, ponieważ stoją w sprzeczności z prawem.
- Zakaz powierzania zlecenia osobie trzeciej
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, osoby świadczące pracę na podstawie umowy-zlecenia zobowiązane są do osobistego wykonania powierzonych czynności. Od tej reguły są jednak wyjątki. Mamy z nimi do czynienia, np. jeśli pojawi się zapis mówiący o tym, że zezwala się przyjmującemu zlecenie na powierzenie wykonywania zadań osobie trzeciej. W przypadku choroby i zdarzeń losowych również możemy przekazać wykonanie obowiązków innej osobie. Musimy o tym fakcie poinformować zleceniodawcę.
Ograniczenia dotyczące umów cywilnoprawnych są znacznie mniejsze, dlatego warto precyzyjnie formułować zapisy. Dzięki temu można uniknąć konfliktów, które musiałyby być rozstrzygane w sądzie. Przepisy dotyczące umów cywilnoprawnych, w tym umowy-zlecenia, znajdują się w kodeksie cywilnym: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19640160093.