Wymiar płacy musi być adekwatny do rodzaju i ilości pracy, a także do jej jakości i kwalifikacji niezbędnych do jej wykonywania. Pensja powinna mieć godziwą wysokość, tzn. taką, która jest „właściwa, słuszna, rzetelna, uczciwa (…) i odpowiada kryteriom ustalania wysokości wynagrodzenia z art. 78 kodeksu pracy”. Godziwe wynagrodzenie wynosi co najmniej tyle, co najniższa pensja krajowa, której wymiar jest ustalany w każdym roku przez Radę Ministrów.
Wynagrodzenie pracownika – ABC
Przepisy dotyczące wynagrodzeń znajdują się w dziale III kodeksu pracy (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141). Szczegółowe zasady ustalania wysokości pensji określa pracodawca – w regulaminie wynagradzania lub w układzie zbiorowym. Wymiar płacy otrzymywanej przez pracownika powinien być adekwatny do rodzaju pracy, kwalifikacji niezbędnych przy jej wykonywaniu, a także do jej ilości i jakości. Wynagrodzenie za pracę podlega szczególnej ochronie prawnej. Zatrudniony nie może z niego zrezygnować ani przekazać go innej osobie. Minimalny wymiar płacy musi wynosić co najmniej tyle, co najniższa krajowa zatwierdzana przez Radę Ministrów (wymiar płacy minimalnej w 2017 r. to 2000 zł brutto, a w 2018 – 2100 zł brutto).
Wysokość godziwego wynagrodzenia za pracę
Definicja godziwego wynagrodzenia wynika również z orzecznictwa. Godziwe wynagrodzenie jest „odpowiednie, właściwe, słuszne, rzetelnie, uczciwe” i „odpowiada kryteriom ustalania wysokości wynagrodzenia z art. 78 par. 1 k.p.”. Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 sierpnia 2010 r. (http://www.sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Baza_orzeczen.aspx?ItemSID=365-8dcfa950-a611-4756-8f8a-7df105220758&ListName=Orzeczenia2&Sygnatura=II+PK+50%2f10&FormaOrzeczenia=wyrok+SN).
Średnia pensja netto w Polsce
Z obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w trzecim kwartale 2017 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wynosiło 4509,57 zł brutto. W trakcie ustalania wysokości średniego wynagrodzenia bierze się pod uwagę płace uzyskiwane przez osoby zatrudnione w firmach, w których pracuje więcej niż 9 osób. Uwzględnia się kwoty brutto, tzn. przed potrąceniem składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe) i zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wymiar składek wynika z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19981370887). Zasady ustalania wysokości zaliczki na podatek znajdują się w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910800350). Po odliczeniu składek i zaliczki na podatek dochodowy otrzymuje się wymiar pensji netto.