Home office – na czym polega?
Przepisy prawa pracy nie zawierają definicji pracy w systemie home office. Wykonywanie obowiązków w tym trybie nie jest zatem precyzyjnie uregulowane przepisami znajdującymi się w kodeksie pracy. W ustawie tej wspomniano jedynie o telepracy. Taka forma świadczenia pracy dotyczy regularnego wykonywania obowiązków poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej – tak wynika z art. 675 § 1 kodeksu pracy. Określenia „home office” używa się natomiast najczęściej w kontekście sporadycznego świadczenia pracy poza przedsiębiorstwem, np. w przypadku pracownika, który przez kilka dni musi przebywać w domu, ale może wykonywać swoje obowiązki bez konieczności znajdowania się w firmie. Sformułowanie to dotyczy zatem realizowania zadań poza siedzibą firmy, w przypadku gdy taki sposób pracy nie jest dominujący i pracownik większość obowiązków wykonuje w zakładzie pracy.
Home office – jakie narzędzia pomogą Ci pracować efektywnie?
Godziny pracy w systemie home office
Jednym z najbardziej problematycznych zagadnień dotyczących wykonywania obowiązków w systemie home office jest ewidencja godzin pracy. W takiej sytuacji łatwo określić, czy pracownik zrealizował powierzone mu zadanie (widząc uzyskane efekty), natomiast trudno zweryfikować, jak wiele czasu na to poświęcił. Przedsiębiorcy wykorzystują różne sposoby, by sprawdzić, w jakich godzinach dana osoba pracuje. Dostępne metody to m.in. instalowanie liczników czasu pracy w komputerach, które umożliwiają zaobserwowanie okresu aktywności użytkownika. W kodeksie pracy nie ma informacji o godzinach pracy w przypadku trybu home office. Ustawa zawiera jednak regulacje dotyczące ruchomego czasu pracy. Zgodnie z art. 1401 § 1 dokumentu rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania pracy w dniach będących dla pracownika dniami pracy (zgodnie z tym rozkładem). Kolejny paragraf wspomnianego artykułu mówi o tym, że rozkład czasu pracy może przewidywać pewien przedział czasu, w którym pracownik decyduje o rozpoczęciu wykonywania obowiązków (w dniu będącym dla niego dniem pracy – zgodnie z rozkładem czasu pracy). Jak wynika z § 3, świadczenie pracy zgodnie z rozkładami czasu opisanymi w § 1-2 nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego oraz tygodniowego. O tym, że systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe ustalane są w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy albo obwieszczeniu, mówi art. 150 § 1 kodeksu pracy.
Nadgodziny w pracy zdalnej
Przepisy prawa pracy w Polsce nie regulują precyzyjnie również kwestii nadgodzin w przypadku wykonywania obowiązków w systemie home office. Warto natomiast zdawać sobie sprawę z tego, w jakich sytuacjach ustawodawca dopuszcza pracę w godzinach nadliczbowych. Zgodnie z art. 151 § 1 kodeksu pracy praca w godzinach nadliczbowych dopuszczalna jest w przypadku:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej (w celu ochrony życia / zdrowia ludzkiego, ochrony środowiska albo mienia lub usunięcia awarii);
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Jeśli chodzi o nadgodziny w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy, to ich łączna liczba (dla danego pracownika) w roku kalendarzowym nie może przekroczyć 150 godzin – świadczy o tym art. 151 § 3. Osobie pracującej w godzinach nadliczbowych przysługuje nie tylko normalne wynagrodzenie, ale i dodatek w wysokości:
- 100% wynagrodzenia – jeśli godziny nadliczbowe przypadają w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy (zgodnie z rozkładem czasu pracy, który go obowiązuje), w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za wykonywanie obowiązków w niedzielę lub święto (zgodnie z rozkładem czasu pracy, który go obowiązuje);
- 50% wynagrodzenia – jeżeli nadgodziny przypadają w innych dniach niż wyżej wymienione.
Powyższe regulacje zostały zawarte w art. 1511 § 1 kodeksu pracy.
Możliwe jest również ustalenie liczby nadgodzin większej niż 150, uwzględniając taki zapis np. w regulaminie pracy.
Co można zyskać dzięki home office?
Dla wielu pracowników możliwość częściowego wykonywania obowiązków w domowym biurze jest świetnym rozwiązaniem. Przede wszystkim osoba zatrudniona w firmie nie musi rezygnować z pracy w sytuacjach, które uniemożliwiają pojawienie się w zakładzie pracy, natomiast nie stanowią przeciwwskazania do realizacji zadań zawodowych wymagających jedynie korzystania z komputera. Oprócz tego pracownik sam może dokładnie ustalić, w jakim momencie rozpoczyna swoją pracę. Zaletą systemu home office niewątpliwie jest możliwość uniknięcia długich dojazdów do firmy. Dodatkowo, pracownik nie rozprasza się poprzez rozmawianie ze swoimi współpracownikami. Należy natomiast mieć na uwadze to, że praca w trybie home office wymaga dyscypliny – chociaż obok nie ma kolegów z zespołu, to w domu znajduje się mnóstwo rzeczy, które mogą spowodować spadek koncentracji.
Home office – dlaczego warto pracować w domu?