Czego dowiesz się z artykułu?
• Co to jest wynagrodzenie chorobowe i czym się różni od zasiłku chorobowego?
• Wynagrodzenie chorobowe a rodzaj umowy
• Chorobowe w pierwszym miesiącu pracy
• Jak przebiega wyliczenie wynagrodzenia za czas choroby?
• Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe – przykład
• Jak liczymy chorobowe pracownika na niepełnym etacie, po zmianie etatu lub po podwyżce?
• Jak wygląda obliczanie chorobowego pracownika po urlopie wychowawczym?
• Ubezpieczenie chorobowe – ile wynosi zasiłek?
• Zasiłek a składki od ubezpieczenia chorobowego
• Zasiłek chorobowy – jak obliczyć liczbę dni zasiłku?
• Kto wypłaca zasiłek chorobowy?
• Chorobowe po ustaniu zatrudnienia – kiedy nadal przysługuje zasiłek?
Co to jest wynagrodzenie chorobowe i czym się różni od zasiłku chorobowego?
Zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, która obowiązkowo podlega ubezpieczeniu chorobowemu, ma prawo do wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80% wynagrodzenia. Tę kwotę otrzymasz, gdy lekarz wystawił zwolnienie ze względu na:
- chorobę,
- odosobnienie w związku z chorobą zakaźną.
Przepisy określają minimalny wymiar świadczenia – pracodawca może zwiększyć jego wysokość. Wynagrodzenie chorobowe wynosi 100% pensji, jeśli niezdolność do pracy:
- przypada w okresie ciąży,
- jest spowodowana wypadkiem przy pracy (albo w drodze do lub z pracy),
- ma związek z oddawaniem tkanek, komórek lub narządów.
Kto wypłaca chorobowe? Przez 33 dni wynagrodzenie za czas choroby wypłaca pracodawca (w przypadku osób po 50. roku życia – przez 14 dni). Od 34. (lub 15.) dnia niezdolności do pracy pacjent otrzymuje zasiłek chorobowy ZUS. Więcej dowiesz się z zakładki o zwolnieniu chorobowym pracownika na stronie: biznes.gov.pl.
Wynagrodzenie chorobowe a rodzaj umowy
Warto pamiętać, że obowiązek i możliwość przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego zależą od rodzaju umowy, na podstawie której wykonujesz obowiązki.
- Umowa o pracę
Pracownik etatowy obowiązkowo podlega ubezpieczeniu chorobowemu. Po upływie 30-dniowego okresu wyczekiwania zyskuje prawo do świadczeń.
- Umowa-zlecenie
Ubezpieczenie chorobowe na zleceniu jest dobrowolne. Jeśli chcesz mu podlegać, wnioskuj u zleceniodawcy o to, by zgłosił Cię do ZUS. Świadczenie chorobowe na umowie-zleceniu zaczyna przysługiwać po 90 dniach.
- Umowa o dzieło
Wynagrodzenie uzyskane z tytułu umowy o dzieło może być ozusowane tylko wtedy, gdy zawarłeś z pracodawcą dodatkowy kontrakt. W innych przypadkach dzieło nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych.
| Umowa na czas nieokreślony w pytaniach i odpowiedziach
Chorobowe w pierwszym miesiącu pracy
Prawo do świadczenia chorobowego nabywasz po upływie okresu wyczekiwania – czasu obowiązkowego, nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Okres wyczekiwania wynosi 30 dni, jeśli jesteś zatrudniony na podstawie umowy o pracę, lub 90 dni, gdy podpisałeś umowę-zlecenie. Okresy ubezpieczenia sumują się, jeśli przerwa między nimi nie była dłuższa niż 30 dni. Chorobowe płatne przysługuje Ci za każdy dzień niezdolności do pracy, także wolny.
Co, jeśli chorujesz, ale podlegasz ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 30 albo 90 dni? Możesz liczyć na świadczenia, ale tylko w sytuacjach określonych w przepisach. Zgodnie z informacjami dostępnymi na stronie ZUS wynagrodzenie i zasiłek chorobowy mogą przysługiwać Ci tylko wtedy, gdy:
- jesteś absolwentem szkoły lub szkoły wyższej i zostałeś objęty ubezpieczeniem w ciągu 90 dni od daty ukończenia szkoły albo uzyskania dyplomu ukończenia studiów,
- podlegasz ubezpieczeniu (nie ma znaczenia, jak długo), a Twój zły stan zdrowia stanowi wynik wypadku przy pracy albo w drodze do bądź z pracy,
- obowiązkowo podlegasz ubezpieczeniu i posiadasz co najmniej 10-letni udokumentowany okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
- jesteś posłem albo senatorem i przystąpiłeś do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od zakończenia kadencji,
- jesteś funkcjonariuszem Służby Celnej, który przyjął propozycję pracy i stał się pracownikiem w jednostce organizacyjnej Krajowej Administracji Skarbowej.
Jak przebiega wyliczenie wynagrodzenia za czas choroby?
Zastanawiasz się, jak obliczyć chorobowe? Aby to zrobić, musisz odliczyć od kwoty pensji brutto składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe – łącznie 13,71%. Za każdy dzień niezdolności do pracy przysługuje Ci 1/30 podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego. Podstawę pensji, pomniejszoną o wysokość składek, podziel przez 30 – niezależnie od tego, ile dni ma dany miesiąc. Uzyskany wynik pomnóż przez liczbę dni kalendarzowych, w trakcie których trwała niezdolność do pracy. Weź pod uwagę również niedziele i święta oraz inne dni wolne od pracy. Następnie pomnóż uzyskany wynik przez procent, w zależności od przyczyny nieobecności w pracy – np. dla zwolnienia ze względu na grypę będzie to 80%, w przypadku choroby w trakcie ciąży – 100%. Po wykonaniu powyższych działań otrzymasz wysokość wynagrodzenia chorobowego.
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe – przykład
Jeśli niezdolność do pracy trwała przez część miesiąca, a pozostałą część pracownik spędził w firmie, obliczanie chorobowego może sprawiać trudności. Na stronie biznes.gov.pl znajduje się przykładowe wyliczenie chorobowego, na którym warto się wzorować:
Pracownik był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy (1 etat) od 12 stycznia 2018 r. Wynagrodzenie miesięczne pracownika określone w umowie o pracę wynosi 2500 zł i jest wypłacane do 29 dnia miesiąca. Wskutek choroby w dniach 1-10 lutego 2018 r. (łącznie 10 dni) pracownik był niezdolny do pracy.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie (stanowiące podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego) ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy przez liczbę przyjętych miesięcy.
Jak obliczamy chorobowe, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego? Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby stanowi wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował cały miesiąc. Podstawą wymiaru wynagrodzenia chorobowego za 1 dzień niezdolności do pracy jest 1/30 część wynagrodzenia stanowiącego jego podstawę wymiaru.
Aby ustalić wynagrodzenie za okres choroby, należy:
- Obliczyć podstawę wymiaru zasiłku
Suma wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy / 12 = (przykładowo) 2500 zł brutto
- Ustalić kwotę przysługującą za jeden dzień choroby
2500 zł × 13,71% (wymiar składek na ubezpieczenie społeczne) = 2157,25 zł
2157,25 zł / 30 = 71,91 zł
71,91 zł × 0,8 = 57,53 zł – wynagrodzenie za dzień choroby
- Określić wysokość wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy
57,53 zł × 10 (liczba dni choroby) = 575,3 zł
| Czy za każdą pracę otrzymujemy wynagrodzenie?
Jak liczymy chorobowe pracownika na niepełnym etacie, po zmianie etatu lub po podwyżce?
Wiesz już, jak obliczyć chorobowe, jeśli pracujesz na pełen etat za określoną pensję. Poniżej tłumaczymy zasady wyliczania tego świadczenia w innych przypadkach.
- Chorobowe przy niepełnym etacie – jak obliczyć?
Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego dla pracowników zatrudnionych na stałe w niepełnym wymiarze etatu oblicza się na zasadach ogólnych. Oznacza to, że do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego pracownika przyjmuje się jego średnie miesięczne wynagrodzenie wypłacone za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym zachorował.
- Jak obliczyć chorobowe po zmianie etatu?
Jeśli zmiana czasu pracy nastąpiła w miesiącu, w którym pracownik zachorował, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy.
Jeśli natomiast pracownik zachorował jeszcze przed zmianą wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego oblicza się z zarobków przed zmianą wynagrodzenia. Dotyczy to jednak sytuacji, w której pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim bez przerw. Jeśli zwolnienie zostanie przerwane, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, które przysługuje po przerwie, oblicza się od nowej podstawy wymiaru. Uwzględnia się przy tym wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy.
Podstawa prawna: art. 92. § 1. i 2. kodeksu pracy, art. 41 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2007 r. nr 77, poz. 512, ze zm.).
- Chorobowe pracownika – jak wyliczyć po podwyżce?
Wpływ na wysokość podstawy wynagrodzenia chorobowego będzie mieć zmiana wynagrodzenia w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim. Podstawę należy wtedy przeliczyć ponownie, uwzględniając podwyżkę pensji.
Dla pracownika, który otrzymał podwyżkę w miesiącu powstania niezdolności do pracy lub w kolejnym, kiedy nadal przebywał na zwolnieniu, ustalona podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego pozostanie niezmieniona.
| Praca na pół etatu – czym się charakteryzuje?
Jak wygląda obliczanie chorobowego pracownika po urlopie wychowawczym?
Jeśli pracownik po urlopie wychowawczym lub bezpłatnym od razu przedkłada zwolnienie lekarskie, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi jego wynagrodzenie za miesiąc kalendarzowy, w którym zachorował. Może mieć ono wysokość:
- wynagrodzenia określonego w umowie – jeśli otrzymuje stałą miesięczną pensję,
- przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych na takim samym lub podobnym stanowisku – jeśli otrzymuje wynagrodzenie zmienne.
Jeśli po powrocie z urlopu wychowawczego pracownik przepracował choćby jeden dzień, za który należy mu się wynagrodzenie, a następnie przedłożył zwolnienie lekarskie, do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego przyjmowane jest:
- wynagrodzenie określone w umowie – jeśli otrzymuje stałą miesięczną pensję,
- wynagrodzenie po uzupełnieniu do pełnej kwoty należnej pracownikowi po przepracowaniu całego miesiąca, w którym zachorował – jeśli otrzymuje wynagrodzenie zmienne. Wynagrodzenie zmienne otrzymane przez pracownika dzieli się przez dni przepracowane i mnoży przez dni, które powinien w danym miesiącu przepracować.
Urlop wychowawczy – co powinieneś wiedzieć, zanim skorzystasz?
Ubezpieczenie chorobowe – ile wynosi zasiłek?
Wiesz już, jak obliczyć chorobowe pracownika, czyli wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy. A co z zasiłkiem? Jego wymiar odpowiada wysokości wynagrodzenia przysługującego za czas niezdolności do pracy. Warto wiedzieć, że chorobowe za pobyt w szpitalu jest nieco niższe i wynosi 70% pensji (art. 11 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Podstawa do chorobowego to przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacane:
- za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy,
- za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, jeśli zatrudniony podlega ubezpieczeniu krócej niż rok.
Pamiętaj, że jeśli Twoja niezdolność do pełnienia obowiązków stanowi wynik wypadku przy pracy albo w drodze do lub z pracy, masz prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy.
Więcej szczegółów znajdziesz na stronie ZUS.
Zasiłek a składki od ubezpieczenia chorobowego
Prawo do zasiłku za okres niezdolności do pracy spowodowanej złym stanem zdrowia ma osoba, która opłaca składkę na ubezpieczenie chorobowe. Składka chorobowa wynosi 2,45% pensji brutto i jest w całości opłacana z wynagrodzenia pracownika.
Obowiązek podlegania ubezpieczeniu chorobowemu dotyczy m.in:
- pracowników (osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę),
- członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych,
- osób odbywających służbę zastępczą.
Możesz być objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, jeśli obowiązkowo podlegasz ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, ponieważ:
- wykonujesz pracę nakładczą,
- wykonujesz pracę na podstawie umowy-zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub współpracujesz przy wykonywaniu tych umów,
- prowadzisz pozarolniczą działalność lub współpracujesz przy tej działalności,
- pracujesz odpłatnie na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- jesteś osobą duchowną,
- jesteś doktorantem, który otrzymuje stypendium doktoranckie.
Tak wynika z informacji podanych na stronie ZUS.
Dobrowolnym ubezpieczeniem będziesz objęty od dnia, który wskażesz we wniosku. Dzień ten nie może być jednak wcześniejszy od dnia, w którym złożysz wniosek do ZUS.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe danej osoby nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 10. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
| Dowiedz się, ile pracodawca może potrącić z pensji… nawet bez Twojej zgody
Zasiłek chorobowy – jak obliczyć liczbę dni zasiłku?
Zgodnie z art. 8 tzw. ustawy zasiłkowej okres zasiłkowy wynosi maksymalnie 182 dni. Jeśli jednak niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży lub została spowodowana gruźlicą, pobieranie zasiłku wydłuża się maksymalnie do 270 dni. Po upływie tego czasu osoba ubezpieczona może wnioskować o świadczenie rehabilitacyjne (art. 18 tzw. ustawy zasiłkowej). Przysługuje ono maksymalnie przez 12 miesięcy. Mogą na nie liczyć wyłącznie osoby, które:
- pobierały zasiłek chorobowy,
- mimo leczenia ciągle nie są zdolne do pracy,
- dzięki dalszemu leczeniu i rehabilitacji mają szansę odzyskać zdolność do pracy,
- mają prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.
Konieczne jest spełnienie wszystkich warunków. Więcej informacji na stronie obywatel.gov.pl.
Kto wypłaca zasiłek chorobowy?
Wypłata zasiłku chorobowego stanowi obowiązek pracodawcy, jeśli zgłosił on do ubezpieczenia więcej niż 20 osób. Oddziały ZUS wypłacają świadczenie osobom, które:
- są zatrudnione w firmie, gdzie do ubezpieczenia zgłoszono nie więcej niż 20 pracowników,
- prowadzą działalność gospodarczą,
- są duchownymi,
- są uprawnione do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,
- podlegają w Polsce ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia u zagranicznego pracodawcy.
Ile czasu ma ZUS na wypłatę chorobowego? Okres wyczekiwania na zasiłek chorobowy trwa 30 dni (przy ubezpieczeniu obowiązkowym) lub 90 dni (przy dobrowolnym ubezpieczeniu). Tak wynika z danych dostępnych na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Chorobowe po ustaniu zatrudnienia – kiedy nadal przysługuje zasiłek?
Jeśli w trakcie Twojej niezdolności do pracy umowa z pracodawcą wygasła lub została rozwiązana bez wypowiedzenia, nie musi to oznaczać utraty prawa do świadczenia. Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia przysługuje, jeśli niezdolność do pracy trwała co najmniej 30 dni (bez przerwy) i powstała:
- nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
- nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby, której objawy ujawniają się po upływie 14 dni od zachorowania.
Dokładne informacje na ten temat znajdują się na stronie psz.praca.gov.pl.
Czym jest chorobowe pracownika? Jak obliczyć wysokość tego świadczenia? Znalazłeś już odpowiedzi na te pytania, a zdobyta wiedza przyda Ci się, jeśli kiedykolwiek będziesz potrzebował wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku.