Wynagrodzenie chorobowe - podstawa prawna
Zasady wypłacania wynagrodzenia chorobowego zostały określone w kodeksie pracy. W art. 92. par. 1. czytamy, że przysługuje ono pracownikom w okresie czasowej niezdolności do pracy, jeżeli zaistniała ona na skutek:
- „choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną”,
- „wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży”,
- „poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów”.
Innym rodzajem świadczenia jest zasiłek chorobowy. W kodeksie pracy pojawia się wzmianka na jego temat. Zasady, zgodnie z którymi wypłaca się zasiłek, określa ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z dnia 25 czerwca 1999r. (Dz. U. 1999 Nr 60 poz. 636, rozdz. 2, art. 4-17).
Kiedy wynagrodzenie chorobowe, a kiedy zasiłek?
Przed nabyciem prawa do zasiłku chorobowego pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przysługuje wynagrodzenie chorobowe. Wypłacane jest przez 33 dni niezdolności do pracy, w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru wynagrodzenia – za każdy dzień, nie wyłączając dni wolnych. Od 34. dnia zyskujemy prawo do pobierania zasiłku chorobowego, wypłacanego na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Pracownik, u którego przyczyną niezdolności do pracy stała się choroba zawodowa lub wypadek przy pracy, nabywa prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru już od pierwszego dnia.
Kto wypłaca wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy?
Do wypłacania wynagrodzenia chorobowego zobligowany jest zatrudniający. Zasiłek chorobowy wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub uprawniony pracodawca – taki, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 osób.
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe?
Wysokość zasiłku oraz wynagrodzenia chorobowego określana jest według jednakowych zasad i zależy od powodu niezdolności do pracy. Pracownik ma prawo do świadczenia w wymiarze:
- 100% miesięcznego wynagrodzenia – gdy niezdolność do pracy jest skutkiem choroby przypadającej w okresie ciąży;
- 80% miesięcznego wynagrodzenia – gdy niezdolność do pracy jest skutkiem choroby;
- 70% miesięcznego wynagrodzenia – gdy okres hospitalizacji pracownika przekracza 33 dni.
Wynagrodzenie chorobowe – kiedy nie przysługuje?
Pracownik nabywa prawa do wynagrodzenia chorobowego po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Od dnia zatrudnienia pracodawca ma 7 dni na zgłoszenie podwładnego do ubezpieczeń w ZUS, w tym obowiązkowego dla pracownika ubezpieczenia chorobowego. Pracownikowi, który znajduje się w tzw. okresie wyczekiwania (30 dni), nie przysługuje więc wynagrodzenie chorobowe. Zdarzają się jednak wyjątki od tej zasady. Pracownicy, których nie obejmuje okres wyczekiwania, to:
- absolwenci szkół wyższych, którzy podjęli zatrudnienie w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły,
- pracownicy mający za sobą co najmniej 10-letni staż pracy,
- pracownicy, których niezdolność do pracy powstała na skutek wypadku w drodze do lub z pracy,
- pracownicy, których przerwa między jednym a drugim zatrudnieniem nie trwała dłużej niż 30 dni.
Podstawa prawna: art. 4 ust. 1 ustawy z dn. 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19990600636).
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe – przykład
Wynagrodzenie chorobowe w roku 2019 wylicza się podobnie jak zasiłek chorobowy i macierzyński. Po ustaleniu podstawy jego wymiaru oblicza się kwotę przysługującą za jeden dzień niezdolności do pracy. Następnie mnoży się ją przez liczbę dni na zwolnieniu lekarskim, za które należy wypłacić wynagrodzenie chorobowe. Wyliczoną podstawę pomniejsza się o 13,71% (czyli sumę składek na ubezpieczenia społeczne, płaconych z wynagrodzenia pracownika), co daje podstawę netto. Otrzymaną sumę dzieli się zawsze przez 30, niezależnie od liczby dni w miesiącu, a następnie mnoży przez 80% lub 100% oraz przez liczbę dni, za które przysługuje wynagrodzenie chorobowe.
Podstawą do wynagrodzenia chorobowego jest średnie wynagrodzenie pracownika z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym przebywał on na zwolnieniu lekarskim.
Jeśli pracownik pracuje na danym stanowisku krócej niż 12 miesięcy, podstawą do wynagrodzenia chorobowego jest średnie wynagrodzenie z pełnych miesięcy zatrudnienia. Jeśli więc został on zatrudniony z dniem 10 marca 2019 r., cały miesiąc marzec nie jest uwzględniany przy ustalaniu podstawy wynagrodzenia chorobowego.
Inna sytuacja nastąpi w przypadku pracownika, którego nie obowiązuje okres wyczekiwania na wynagrodzenie chorobowe. Jeśli musi on wziąć zwolnienie w miesiącu, kiedy rozpoczyna pracę, podstawą do jego wynagrodzenia chorobowego jest pensja, którą otrzymałby, gdyby przepracował cały ten miesiąc.
Podstawa prawna: art. 36 ustawy z dn. 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19990600636).
Od kiedy ZUS płaci zasiłek chorobowy?
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe za cały miesiąc?
Zdarza się, że pracownik pozostaje na zwolnieniu lekarskim przez 30 dni w miesiącu liczącym 31 dni. Wyliczenie jego wynagrodzenia chorobowego za ten okres zależy od tego, czy jeden dzień w miesiącu świadczył pracę, czy też, zgodnie z rozkładem czasu pracy, miał wolne.
Jeśli pracownik świadczył pracę w jednym dniu miesiąca, nalicza się mu za nią wynagrodzenie. Jeśli był to jednak dzień wolny zgodnie z rozkładem czasu pracy, pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie.
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe dla pracownika na niepełnym etacie?
Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego dla pracowników zatrudnionych na stałe w niepełnym wymiarze etatu oblicza się na zasadach ogólnych. Oznacza to, że do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego pracownika przyjmuje się jego średnie miesięczne wynagrodzenie wypłacone za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym zachorował.
Umowa na pół etatu i jej warunki
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe po zmianie etatu?
Jeśli zmiana czasu pracy nastąpiła w miesiącu, w którym pracownik zachorował, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy.
Jeśli natomiast pracownik zachorował jeszcze przed zmianą wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego oblicza się z zarobków przed zmianą wynagrodzenia. Dotyczy to jednak sytuacji, w której pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim bez przerw. Jeśli zwolnienie zostanie przerwane, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, które przysługuje po przerwie, oblicza się od nowej podstawy wymiaru. Uwzględnia się przy tym wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy.
Podstawa prawna:
art. 92. § 1. i 2. kodeksu pracy (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf),
art. 41 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2007 r. nr 77, poz. 512, ze zm.), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19990600636.
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe po urlopie wychowawczym?
Jeśli pracownik po urlopie wychowawczym lub bezpłatnym przedkłada zwolnienie lekarskie, podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi jego wynagrodzenie za miesiąc kalendarzowy, w którym zachorował. Może mieć ono wysokość:
- wynagrodzenia określonego w umowie – jeśli otrzymuje stałą miesięczną pensję,
- przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych na takim samym lub podobnym stanowisku – jeśli otrzymuje wynagrodzenie zmienne.
Jeśli po powrocie z urlopu wychowawczego pracownik przepracował choćby jeden dzień, za który należy mu się wynagrodzenie, a następnie przedłożył zwolnienie lekarskie, do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego przyjmowane jest:
- wynagrodzenie określone w umowie – jeśli otrzymuje stałą miesięczną pensję,
- wynagrodzenie po uzupełnieniu do pełnej kwoty należnej pracownikowi po przepracowaniu całego miesiąca, w którym zachorował – jeśli otrzymuje wynagrodzenie zmienne. Wynagrodzenie zmienne otrzymane przez pracownika dzieli się przez dni przepracowane i mnoży przez dni, które powinien w danym miesiącu przepracować.
Urlop wychowawczy – co powinieneś wiedzieć, zanim skorzystasz?
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe po podwyżce?
Wpływ na wysokość podstawy wynagrodzenia chorobowego będzie mieć zmiana wynagrodzenia w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim. Podstawę należy wtedy przeliczyć ponownie, uwzględniając podwyżkę pensji.
Dla pracownika, który otrzymał podwyżkę w miesiącu powstania niezdolności do pracy lub w kolejnym, kiedy nadal przebywał na zwolnieniu, ustalona podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego pozostanie niezmieniona.