Pracownik ma obowiązek przestrzegać zasad obowiązujących w danym zakładzie pracy. Pracodawca może nakładać kary porządkowe za ich łamanie: upomnienie, karę finansową i naganę. Za najpoważniejsze wykroczenia przeciwko przepisom grozi zwolnienie dyscyplinarne.
Kodeks pracy – dyscyplinowanie pracowników
Do odpowiedzialności porządkowej pracowników odnosi się art. 108 kodeksu pracy (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740240141). Do obowiązków osób zatrudnionych należy m.in. przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów pożarowych oraz reguł potwierdzania obecności w pracy i usprawiedliwiania nieobecności. Za ignorowanie regulaminów grozi upomnienie lub nagana. Za opuszczenie miejsca pracy bez usprawiedliwienia, wykonywanie obowiązków w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w miejscu pracy grozi kara pieniężna. Jednorazowa kara nie może być wyższa niż wynagrodzenie pracownika przysługujące za jeden dzień pracy. Suma kar nie powinna przekraczać dziesiątej części płacy, należnej po odliczeniu potrąceń.
Pracodawca powinien nałożyć sankcję w ciągu 2 tygodni od otrzymania informacji o przewinieniu pracownika i w ciągu 3 miesięcy od naruszenia reguł. Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu konkretnej metody dyscyplinowania, zatrudniający musi wysłuchać pracownika. Postanowienie o nałożeniu kary powinno mieć formę pisemną. Pracodawca musi precyzyjnie określić rodzaj naruszenia przepisów, wskazać datę i zawrzeć w dokumencie informację o sposobie i terminie odwołania się od decyzji. Zatrudniający może przyjąć lub odrzucić sprzeciw. Zanim zajmie ostateczne stanowisko, powinien skonsultować się z zakładową organizacją związkową. Pracownik ma 14 dni od daty odrzucenia sprzeciwu na wystąpienie do sądu pracy o uchylenie bezzasadnie nałożonej kary.
Potrącenia z wynagrodzenia
Zgodnie z art. 87 kodeksu pracy z wynagrodzenia pracownika można potrącać tylko:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych przeznaczone na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych przeznaczone na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne,
- kary pieniężne nakładane zgodnie z art. 108 kodeksu pracy.
Wpływy z kar pieniężnych przeznacza się na działania zmierzające do poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w danym zakładzie.
Potrąceń dokonuje się po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, a także zaliczki na podatek dochodowy. W ustaleniu wysokości wynagrodzenia netto może pomóc kalkulator wynagrodzeń Pracuj.pl: https://zarobki.pracuj.pl/kalkulator-wynagrodzen/.
Zwolnienie dyscyplinarne
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę ze skutkiem natychmiastowym tylko w określonych sytuacjach wskazanych w art. 52-55 kodeksu pracy. Ma prawo zrobić to wtedy, gdy pracownik:
- dopuści się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, tzn. np. nie zabezpieczy pieniędzy należących do pracodawcy i pozostawi je bez dozoru lub wyjawi tajemnicę przedsiębiorstwa;
- w trakcie trwania umowy popełni przestępstwo uniemożliwiające mu dalsze wykonywanie obowiązków;
- utraci uprawnienia niezbędne do wykonywania określonej pracy.