Grypa, złamanie czy chirurgiczne usuwanie zęba – to przykładowe schorzenia uprawniające do skorzystania z płatnego zwolnienia lekarskiego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo skontrolować, czy stan zdrowia rzeczywiście uniemożliwia pracownikowi wykonywanie obowiązków służbowych. Za nieprawidłowe wykorzystanie zwolnień od pracy grożą kary, np. utrata prawa do zasiłku chorobowego lub zwolnienie dyscyplinarne.
Choroba – i co dalej?
Aby nieobecność w pracy była usprawiedliwiona, konieczne jest uzyskanie zaświadczenia lekarskiego wystawionego na druku ZUS ZLA. Dokument w formie papierowej musimy dostarczyć pracodawcy w ciągu 7 dni liczonych od dnia następującego po terminie wystawienia druku. Każdy dzień zwłoki skutkuje obniżeniem wysokości świadczenia o 25%. Wymiar zasiłku nie zmienia się, jeśli spóźnienie wynikało z poważnych przyczyn. Lekarz wystawia zaświadczenie w formie elektronicznej i wysyła je do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli pracodawca posiada profil na Platformie Usług Elektronicznych. Dokument automatycznie pojawia się na profilu zaufanym zatrudniającego.
Wynagrodzenie za czas choroby
Osoba, która opłaca składki na ubezpieczenie chorobowe, ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby, a także do zasiłków: chorobowego, rehabilitacyjnego itd. Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981370887) wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracodawca, a zasiłki – Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość świadczeń wynosi od 70% do 100% podstawy, tzn. wynagrodzenia pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne. Chcąc znaleźć odpowiedź na pytanie „Ile zarobię netto na zwolnieniu lekarskim?”, możemy wykonać obliczenia na zasadach wskazanych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Inne rozwiązanie to skorzystanie z kalkulatora wynagrodzeń Pracuj.pl: https://zarobki.pracuj.pl/kalkulator-wynagrodzen/.
Fałszywe zwolnienia lekarskie – konsekwencje
Pracodawcy zatrudniający powyżej 20 pracowników mają prawo samodzielnie kontrolować zasadność korzystania ze zwolnień lekarskich. Przedsiębiorcy, którzy dają pracę mniejszej liczbie osób, mogą wystąpić do ZUS z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli. Lekarze orzecznicy ZUS ustalają, czy orzeczenia o czasowej niezdolności do pracy są wydawane zgodnie z art. 59 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19990600636). Sprawdzają także zasadność korzystania ze zwolnień lekarskich. W trakcie kontroli lekarz orzecznik może przeprowadzić badanie chorego pracownika – w jego domu lub w innym, wcześniej wyznaczonym miejscu. Ma prawo także skierować ubezpieczonego na dodatkowe badania specjalistyczne wykonywane przez konsultanta ZUS. Może domagać się udostępnienia dokumentacji medycznej oraz udzielenia wyjaśnień od lekarza, który wystawił zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy. Zwolnienie lekarskie traci ważność z upływem terminu dodatkowych badań lub dostarczenia wyników, jeśli pracownik nie współpracuje z orzecznikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Konsekwencją nieprawidłowego korzystania ze zwolnienia lekarskiego jest utrata prawa do zasiłku chorobowego. Pracodawca może zdecydować się na zastosowanie kary porządkowej, jaką jest zwolnienie dyscyplinarne. Powodem do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych. Nieuczciwe zachowanie potrafi negatywnie wpłynąć na nasze relacje zawodowe i doprowadzić do utraty zaufania przełożonego. Taka postawa względem jednego zatrudniającego może rzutować na stosunki również w innych miejscach pracy.