Sporadycznie jesteś potrzebny swojemu szefowi w dzień ustawowo wolny od pracy? A może wykonujesz zawód, który regularnie wymaga realizowania obowiązków także w weekendy i święta? Dowiedz się, jakie przywileje przysługują Ci w związku z tym, a także sprawdź swoje prawa w sytuacji, gdy święto wypada w niedzielę.[\top_text]
Z artykułu dowiesz się:
- jakie święta wypadające w niedzielę i inne dni tygodnia obowiązują w polskim prawie pracy,
- jak często pracodawca musi Ci zapewnić wolny weekend,
- jak wygląda kwestia odbierania dni wolnych lub rekompensaty finansowej za święta lub weekendy w pracy,
- czy przysługuje Ci dzień wolny za święto w niedzielę lub wolne za sobotę świąteczną, której nie przepracowałeś.
Weekendy i święta to dni wolne od pracy dla każdej osoby zatrudnionej. Jeśli mimo to zgodzisz się wykonywać wtedy obowiązki służbowe, otrzymasz od pracodawcy określone profity – najczęściej jest to dzień wolny za święto, które przepracujesz. Co ciekawe, czasami należy Ci się on nawet wtedy, kiedy pozostajesz w domu – mowa o dniu wolnym za święto w sobotę.
Święto w niedzielę czy w tygodniu? Sprawdź w kalendarzu dni ustawowo wolne od pracy
Zgodnie z zapisem ustawy o dniach wolnych od pracy w Polsce niepracujące są wszystkie weekendy, a także święta:
- 1 stycznia – Nowy Rok,
- 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
- pierwszy dzień Wielkanocy (niedziela),
- drugi dzień Wielkanocy,
- 1 maja – Święto Pracy,
- 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
- pierwszy dzień Zielonych Świątek,
- dzień Bożego Ciała,
- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada – Wszystkich Świętych,
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
- 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia.
Powyższy rozkład ustawowo wolnych dni zmienia się bardzo rzadko – przeczytaj więcej na temat dni świątecznych w Polsce.
Wykonywanie obowiązków w niedziele wolne od pracy, w soboty i w święta
Wolne soboty i niedziele to jednak nie jest standard. Są branże, np. ratownictwo, hotelarstwo, handel, produkcja czy gastronomia, w których weekendy często bywają pracujące. Trudno zresztą wyobrazić sobie, by było inaczej! Jeśli w grafiku danego pracownika sobota lub niedziela to normalny dzień pracy, szef musi wyznaczyć inne dni wolne. Tydzień pracujący to 5 dni pracy oraz 2 dni wolne, ale nigdzie nie jest powiedziane, że praca musi koniecznie odbywać się od poniedziałku do piątku.
Pamiętaj, że jeśli pracujesz w weekendy, masz też prawo do wolnej niedzieli – przysługuje Ci ona co najmniej raz na 4 tygodnie, niezależnie od branży.
| 7 zawodów, które często wykonuje się w weekendy
Praca w święto a dzień wolny, wolne za pracującą niedzielę – odpoczynek lub rekompensata pieniężna
Zgodnie z przepisami art. 151 Kodeksu pracy, jeżeli pracujesz w weekend lub dzień świąteczny, Twój pracodawca jest zobowiązany do udzielenia Ci wolnego w okresie do 6 dni kalendarzowych przed zajętą niedzielą albo maksymalnie 6 dni po niej. Pracodawca ma obowiązek dać pracownikowi cały dzień wolny od pracy, nawet jeśli w niedzielę pracownik wykonywał swoje obowiązki tylko przez np. dwie, trzy godziny.
Zdarza się jednak, że odebranie dnia wolnego za święto czy niedzielę w pracy nie może zostać zrealizowane z powodu braku dogodnego terminu. Jeżeli wykorzystanie zamiennego dnia wolnego we wskazanym terminie nie jest możliwe, pracownik ma prawo do innego dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego.
Bywa też, że udzielenie takiego dnia także i w tym okresie nie jest możliwe. W takiej sytuacji nabywasz prawo do dodatkowego wynagrodzenia za każdą godzinę przepracowaną w niedzielę lub święto. Pensja za taki dzień jest liczona jako 100% standardowego wynagrodzenia. Jeśli jednak w weekend, w dzień świąteczny lub podczas święta wypadającego w niedzielę pracujesz dłużej niż 8 godzin – powinieneś dostać wypłatę jak za nadprogramowe wykonywanie obowiązków.
Jeśli wykonujesz pracę w dzień dla Ciebie wolny (inny niż wspomniana niedziela), także masz prawo do dnia wolnego. Powinien być on udzielony do końca okresu rozliczeniowego, zawsze w wymiarze całego dnia (niezależnie od tego, ile godzin pracowałeś). Takie rozliczenie zapewni Ci odpowiednią w skali roku liczbę dni wolnych od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.
Święto w sobotę, święto w niedzielę a dzień wolny – czy przysługuje Ci, jeśli nie byłeś w pracy?
Jeśli święto wypada w niedzielę, a Ty tego dnia nie pracujesz – niestety, nie otrzymasz dodatkowego dnia wolnego ani bonusowego wynagrodzenia.
Każda uroczystość państwowa lub kościelna w dniu innym niż niedziela obniża jednak Twój wymiar czasu pracy o 8 godzin. Dlatego w przypadku święta w sobotę, która przecież ustawowo jest niepracująca, masz prawo odebrać sobie wolny dzień. Nie jest istotne, czy czasami miewasz pracujące weekendy, czy w branży się to nie zdarza. Wolne za święto w sobotę gwarantuje każdemu zatrudnionemu art. 130. § 2. Kodeksu Pracy oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 października 2012 r.
Wolne za święto w niedzielę to zagadnienie, którym interesuje się wielu pracowników –przepisy mówią jednak wyraźnie, że takie rozwiązanie nie obowiązuje. Na szczęście ta zasada nie dotyczy uroczystości przypadających w soboty. Do tego w Polsce istnieje sporo innych świąt, które pozwalają Ci odpocząć, a nawet zorganizować sobie wyjazd na długi weekend. Warto korzystać z takich okazji, aby po powrocie pracować jeszcze wydajniej.