Kryteria doboru pracowników do zwolnienia

Zwolnienia grupowe przeprowadza się z przyczyn ekonomicznych i organizacyjnych, a także wtedy, gdy pracodawca ogłasza upadłość lub likwidację. Typując pracowników, którzy stracą pracę, zatrudniający powinien stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria.

Jak przeprowadza się zwolnienia grupowe?

Zwolnień grupowych mogą dokonywać pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników. Redukcję zatrudnienia przeprowadza się z przyczyn niezależnych od pracownika. Powody dotyczą np. pogarszającej się sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa. Przyczyną zwolnień grupowych może być również likwidacja jednego z działów w firmie albo upadłość. Pracodawca powinien powiadomić związki zawodowe i urząd pracy o zamiarze dokonania zwolnień grupowych.  

Typowanie pracowników do zwolnienia

Pracodawca nie może w sposób całkowicie dowolny ustalać, którzy zatrudnieni stracą pracę. Powinien stosować sprawiedliwe i obiektywne kryteria doboru pracowników do zwolnienia. Musi brać pod uwagę wszystkich zatrudnionych, których dotyczą przyczyny rozwiązania stosunku pracy. O tym, którzy pracownicy zostaną zwolnieni, powinny decydować kryteria, takie jak:

  • kwalifikacje,
  • wykształcenie,
  • staż pracy i doświadczenie,
  • przebieg zatrudnienia.

Nie można dyskryminować pracowników ze względu na płeć, wiek, wygląd, kolor skóry oraz inne cechy, które nie wpływają na jakość pracy. Zgodnie z art. 18 kodeksu pracy (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740240141) wszyscy zatrudnieni „powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych”.

Pracownicy podlegający ochronie

Niektórym zatrudnionym przysługuje szczególna ochrona stosunku pracy. Pracodawca może wypowiedzieć im dotychczasowe warunki pracy i płacy, ale nie ma prawa definitywnie zerwać umowy. Z ochrony korzystają:

  • osoby w wieku przedemerytalnym
  • pracownice w ciąży i przebywające na urlopie macierzyńskim,
  • członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego,
  • członkowie zarządu zakładowej organizacji związkowej,
  • członkowie zakładowej organizacji związkowej upoważnieni do reprezentowania związku przed pracodawcą,
  • członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej,
  • członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawiciele pracowników w spółce albo spółdzielni europejskiej,
  • społeczni inspektorzy pracy,
  • osoby powołane do odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego,
  • członkowie rady pracowników i przedstawiciele pracowników upoważnieni do uzyskiwania informacji od pracodawcy oraz do prowadzenia konsultacji.    

Przepisy, zgodnie z którymi przeprowadza się zwolnienia grupowe, można znaleźć w dokumencie Państwowej Inspekcji Pracy: https://www.pip.gov.pl/pl/f/v/146465/zw%20grupowe.pdf.