Pracownik, zatrudniony na podstawie umowy o pracę, musi spełniać polecenia swojego pracodawcy, o ile są zgodne z przepisami prawa pracy. Z powodu ważnych przyczyn, szef może zażądać od nas np. zostania po godzinach, przesunięcia urlopu lub natychmiastowego odejścia z pracy.
Nadgodziny
Zgodnie z art. 151 kp, praca w godzinach nadliczbowych to wykonywanie obowiązków ponad normy czasu pracy. Liczba nadgodzin w ciągu roku kalendarzowego nie powinna przekroczyć 150. Pracodawca musi mieć poważny powód, aby nakazać nam, żebyśmy zostali w pracy dłużej niż to wynika z harmonogramu. Chodzi np. o konieczność usunięcia awarii albo nagłą niedyspozycję innego zatrudnionego i zastąpienie go, by zakład pracy mógł funkcjonować. Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe jest wyższe o dodatek w wysokości 100% lub 50% stawki. Dodatek może być zastąpiony przez czas wolny, którego wymiar zależy od tego, kto wystąpił z inicjatywą zamiany.
Przerwanie urlopu wypoczynkowego
Pracodawca ma prawo odwołać podwładnego z urlopu wypoczynkowego, a nawet bezpłatnego. Zgodnie z art. 167 kodeksu pracy, może to zrobić, gdy nasza obecność w pracy jest nieodzowna ze względu na okoliczności, które nie występowały w chwili rozpoczynania urlopu. Mamy obowiązek stawić się w pracy w określonym terminie, a zignorowanie nakazu szefa może skutkować nałożeniem jednej z kar dyscyplinarnych opisanych w art. 108 kodeksu pracy. Z drugiej strony, nie jesteśmy zobowiązani do pozostawania z pracodawcą w kontakcie w czasie urlopu. Szef musi zawiadomić nas o konieczności przerwania wypoczynku na tyle wcześnie, abyśmy mogli powrócić z podróży w ustalonym czasie. Powinien także zwrócić koszty bezpośrednio związane z przerwaniem lub odwołaniem wyjazdu.
Wypowiedzenie zmieniające
Przepisy dotyczące wypowiedzenia pracownikowi dotychczasowych warunków pracy i płacy znajdują się w art. 42 kodeksu pracy. Pracodawca ma obowiązek uzasadnić swoją decyzję. Jest zobowiązany również do zachowania okresu wypowiedzenia. Po upływie tego czasu umowa o pracę wygasa, jeśli nie zaakceptujemy zaoferowanych warunków. Nie można wręczyć wypowiedzenia (także zmieniającego) w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego. Ograniczenie dotyczy zakładów pracy, w których zatrudnienie znajduje nie więcej niż 20 pracowników. W większych firmach możliwe jest wręczenie ciężarnej wypowiedzenia zmieniającego, jeśli wynika ze zmiany organizacji pracy w przedsiębiorstwie.
Zwolnienie dyscyplinarne
Zgodnie z art. 108 kodeksu pracy, pracodawca posiada instrumenty dyscyplinowania pracownika. Wśród nich wymienia się: upomnienie, karę finansową i zwolnienie dyscyplinarne. Najsurowszą karę zatrudniający może zastosować, gdy posiada ku temu poważne powody. Wśród nich wymienia się rażące naruszenie obowiązków pracowniczych, takie jak. np. praca pod wpływem alkoholu. Można zerwać umowę bez wypowiedzenia także wtedy, gdy zatrudniony z własnej winy utracił uprawnienia niezbędne do wykonywania obowiązków. Chodzi np. o sytuację, w której kierowca, prowadząc pod wpływem alkoholu, traci prawo jazdy.