Prawo do minimalnego wynagrodzenia mają osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Dotyczy to nie tylko pracowników na pełnych etatach, ale też wykonujących swoje obowiązki w niepełnym wymiarze godzin, czyli na pół, ćwierć i trzy czwarte etatu.
Najniższa krajowa - podstawa prawna
Obowiązek zapewnienia pracownikowi płacy minimalnej wynika z ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw. Dokument można znaleźć w Internetowym Systemie Aktów Prawnych: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20160001265.
Do minimalnej pensji nie wlicza się części składników wynagrodzenia, np.:
- nagrody jubileuszowej,
- odprawy pieniężnej - należnej w związku z przejściem na emeryturę, rentę lub ze względu na orzeczenie niezdolności do pracy,
- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
- dodatku do pensji za pracę w porze nocnej.
Przy określaniu wysokości płacy minimalnej uwzględnia się premie, dodatki stażowe i funkcyjne oraz dodatek za pracę w warunkach szkodliwych.
Zwiększenie wysokości płacy minimalnej, które następuje w każdym roku, powoduje wzrost świadczeń należnych pracownikowi, np.:
- dodatku za pracę w porze nocnej, który wynosi 20% stawki godzinowej, wynikającej z wymiaru płacy minimalnej,
- minimalnej wysokości wynagrodzenia za czas przestoju,
- wysokości odszkodowania przyznawanego ze względu na nierówne traktowanie lub mobbing w pracy,
- maksymalnej wysokości odprawy przyznawanej w związku ze zwolnieniami grupowymi lub zwolnieniem indywidualnym, których przyczyny leżą po stronie pracodawcy,
- kwoty wolnej od potrąceń.
Wymiar płacy minimalnej jest ustalany raz lub dwa razy w ciągu roku – zależnie od wysokości inflacji. Przed zatwierdzeniem najniższej krajowej Rada Ministrów musi przeprowadzić konsultacje z Radą Dialogu Społecznego. Ostateczną decyzję podejmuje rząd. Osoby zatrudniane po raz pierwszy również mają prawo do płacy minimalnej w pełnej wysokości. Pracownicy - wykonujący obowiązki na podstawie umowy zlecenia - mają zagwarantowaną minimalną stawkę godzinową, która wynosi 13 zł.
Najniższa krajowa a czas pracy
Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin też mają prawo do minimalnego wynagrodzenia. Wykonywanie pracy na pół etatu gwarantuje zatrudnionemu miesięczną pensję w wysokości co najmniej 1000 zł brutto, na ćwierć – 500 zł, a na trzy czwarte – 1500 zł.
Jak obliczyć netto z brutto?
2000 zł to wysokość płacy minimalnej brutto, tj. przed odliczeniem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy. Znaczenie ma również to, czy zatrudniony korzysta z ulgi podatkowej i ma podwyższone koszty uzyskania przychodu. W rzeczywistości pracownik otrzymuje o kilkaset złotych mniej niż 2000 zł. Aby policzyć wymiar pensji netto, możemy skorzystać z narzędzia udostępnionego przez serwis Pracuj.pl: https://zarobki.pracuj.pl/kalkulator-wynagrodzen/. Obsługa kalkulatora wynagrodzeń jest prosta – wystarczy wpisać odpowiednie wartości w określone rubryki. Wynik pojawia się automatycznie.