Czego dowiesz się z artykułu?
• Co warto wiedzieć o wynagrodzeniach? Wstęp do informacji o wartości realnej i nominalnej pensji
• Wynagrodzenie nominalne – czym jest i od czego zależy?
• Płaca realna – co to takiego?
• Wartość nominalna a realna – jaka jest między nimi zależność?
Co warto wiedzieć o wynagrodzeniach? Wstęp do informacji o wartości realnej i nominalnej pensji
Zanim dowiesz się, czym jest wartość realna i nominalna pensji, warto przeczytać kilka ogólnych zdań o wynagrodzeniu oraz sposobie jego ustalania.
Każdy zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do pensji, która nie powinna być niższa niż płaca minimalna. Jej wymiar jest waloryzowany w każdym roku. Wysokość najniższego wynagrodzenia określa się według zasad zawartych w ustawie o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Wysokość najniższej krajowej jest wyrażona jako wartość brutto, co oznacza, że odejmuje się od niej składki na ubezpieczenia społeczne, zaliczkę na podatek dochodowy oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Co ważne, pensja pracownika etatowego podlega ochronie. Nie może zostać odebrana. Pracodawca ma prawo obniżyć ją, np. potrącając kary pieniężne przewidziane w art. 108 kodeksu pracy lub należności egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych . Istnieją jednak granice potrąceń – równe płacy minimalnej lub jej części. Pracodawca ma też prawo obniżyć pensję w drodze porozumienia lub wypowiedzenia zmieniającego.
Wysokość wynagrodzenia to jeden z czynników motywacyjnych o charakterze materialnym. Do tej grupy należą również premie oraz benefity, takie jak służbowe mieszkanie, dostęp do prywatnej opieki medycznej itp. Istnieją także motywatory niematerialne, np. miła atmosfera, pochwały czy samodzielność w działaniu.
| Motywacja materialna i niematerialna – na czym polega?
Wynagrodzenie nominalne – czym jest i od czego zależy?
Płaca nominalna to wartość wynagrodzenia należnego za przepracowany okres (najczęściej za miesiąc). Nominalny wzrost wynagrodzeń lub ich spadek zależy m.in. od poziomu inflacji. Za większą płacę nominalną możesz kupić mniej dóbr niż przed podwyżką, jeśli gospodarka znajduje się w złym stanie. Inflacja postępuje wtedy, gdy emisja pieniądza nie jest proporcjonalna do wzrostu gospodarczego. Inne powody zjawiska to np. niewłaściwa struktura gospodarki lub budżet państwa, w którym wydatki są wyższe niż wpływy.
Na wymiar wynagrodzenia nominalnego wpływają również:
- przepisy dotyczące minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- kwalifikacje oraz umiejętności pracownika,
- efekty pracy,
- poziom bezrobocia oraz inne wskaźniki obrazujące sytuację na rynku pracy,
- polityka płacowa firmy,
- koniunktura gospodarcza.
| Czym jest polityka płacowa firmy?
Płaca realna – co to takiego?
Płaca realna jest wskaźnikiem ważnym dla pracodawcy i dla pracownika. Z perspektywy pracownika to zależność pomiędzy kosztami a zyskami – innymi słowy przelicznik pozwalający ustalić, ile dóbr możesz nabyć za swoją pracę. Jeśli np. ceny produktów rosną, a wysokość wynagrodzenia pozostaje taka sama, płaca realna ulega obniżeniu.
Zatrudniający, analizując związek pomiędzy kosztami a zyskami, określa, czy wydajność podwładnego jest wyższa niż koszty jego zatrudnienia. Z perspektywy pracodawcy wynagrodzenie wypłacane pracownikowi jest wyższe niż to, które ostatecznie do niego trafia. Zatrudniający ponosi dodatkowe koszty, np. składki ZUS.
Przykład:
Adam Nowak, zatrudniony na podstawie umowy o pracę, zarabia 3000 zł brutto. Do jego kieszeni trafia 2157 zł netto. Pensja pana Adama to dla jego szefa wydatek ok. 3600 zł miesięcznie.
Wartość nominalna a realna – jaka jest między nimi zależność?
Płaca nominalna i realna wpływają na siebie nawzajem. Gdy ceny rosną, a nominalna wartość wynagrodzenia pozostaje taka sama, jego realna wartość maleje. Oznacza to, że za określoną kwotę możesz kupić mniej dóbr niż dotychczas.
Z kolei o wzroście wynagrodzenia realnego można mówić, jeżeli płaca nominalna wzrasta, a wysokość cen się nie zmienia albo gdy płaca nominalna utrzymuje się na stałym poziomie, ale ceny są obniżane.
Płaca nominalna, płaca realna – wiesz już, czym się od siebie różnią. Przeczytaj także inne nasze artykuły i bądź świadomym uczestnikiem rynku pracy!