Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma nie tylko obowiązki, ale również prawa, m.in. prawo do przerwy. Wolny czas może wykorzystać dowolnie, np. spożywając posiłek. Przerwa wlicza się do czasu pracy, za który należy się wynagrodzenie. W ustaleniu jego wysokości pomaga lista płac. Wyliczenie wymiaru pensji odbywa się według określonych zasad.
Przerwy w pracy – kp
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy (art. 134), osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę ma prawo do 15-minutowej przerwy. Czas wolny, za który otrzymuje się wynagrodzenie, przysługuje po przepracowaniu co najmniej 6 godzin w ciągu dnia. Precyzyjne określenie czasu, w którym pracownik może skorzystać z przerwy, powinno znaleźć się w regulacjach wewnątrzzakładowych. Kodeks pracy jest dostępny w Internetowym Systemie Aktów Prawnych: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740240141.
Pracownikom, których głównym narzędziem pracy jest komputer, przysługuje 5 minut płatnej przerwy za każdą przepracowaną godzinę. Uprawnienie wynika z rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Dokument można znaleźć tutaj: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981480973. Zatrudniony ma prawo dowolnie wykorzystać czas wolny, ale nie może łączyć pięciominutowych przerw.
Pracodawca może zdecydować się na wprowadzenie jednej dodatkowej przerwy, za którą pracownik nie otrzyma wynagrodzenia. Sposób jej wykorzystania nie jest narzucony. Dodatkowy czas wolny powinien zostać uwzględniony w umowie o pracę, regulaminie pracy lub układzie zbiorowym.
Osoba, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ma prawo korzystać z płatnych lub bezpłatnych przerw. Sposób spędzania wolnego czasu jest dowolny – można poświęcić go np. na zapalenie papierosa, wypicie kawy czy spożycie posiłku.
Lista płac – jak wyliczyć?
Pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia. Aby ustalić jego wysokość, niezbędne jest wyliczanie listy płac. Dokument tworzy się najczęściej w specjalnym programie płacowym. Elementy, jakie powinna zawierać lista, to:
- nazwa pracodawcy,
- okres, za który należy się wynagrodzenie,
- data wypłaty pensji,
- nazwa lub numer listy,
- podpisy osób przygotowujących listę płac,
- wszystkie składniki wynagrodzenia, łącznie ze składkami, zaliczką na podatek dochodowy oraz innymi potrąceniami,
- data i podpis pracownika, który otrzymuje wynagrodzenie w gotówce.
Na liście płac znajduje się m.in. wysokość pensji brutto, jaka przysługuje pracownikowi za dany miesiąc. Powinny pojawić się tam również kwoty składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe) i ubezpieczenie zdrowotne. W obliczeniach uwzględnia się także koszty uzyskania przychodu, ulgę podatkową oraz zaliczkę na podatek dochodowy. W dokumencie są wyszczególnione również koszty zatrudnienia pracownika, jakie ponosi pracodawca. Zatrudniający opłaca składki: na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.