Prawo do trzynastej pensji mają pracownicy jednostek sfery budżetowej, czyli m.in. nauczyciele, policjanci, urzędnicy. Warunkiem otrzymania dodatkowej pensji jest przepracowanie u danego pracodawcy roku lub co najmniej sześciu miesięcy na podstawie umowy o pracę.
Dodatkowe wynagrodzenie roczne – podstawa prawna
Zasady przyznawania i ustalania wysokości trzynastej pensji zostały określone w ustawie o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Dokument jest dostępny w Internetowym Systemie Aktów Prawnych: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971601080.
Średnia płaca w Polsce a „trzynastki”
Wynagrodzenia pracowników „budżetówki”, którzy oprócz płacy zasadniczej otrzymują również dodatki, takie jak trzynaste pensje, wczasy pod gruszą itd., bywają wyższe niż średnia krajowa. Dotyczy to w szczególności osób zatrudnionych w służbach mundurowych oraz urzędników mianowanych. Z drugiej strony, zgodnie z informacjami udzielonymi „Dziennikowi Gazecie Prawnej” w 2016 r. przez byłego ministra finansów, Pawła Szałamachę, 60% pracowników administracji państwowej zarabia poniżej 3.000 zł brutto.
Kiedy otrzymuje się trzynastą pensję?
Prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego przysługuje wszystkim pracownikom, zatrudnionym u danego pracodawcy co najmniej przez 6 miesięcy. Istnieją 4 sytuacje, które sprawiają, że trzynastka się nie należy:
- nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy, która trwa dłużej niż 2 dni;
- stawienie się lub przebywanie w miejscu pracy w stanie nietrzeźwości;
- dyscyplinarne zwolnienie z pracy lub wydalenie ze służby;
- rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
„Trzynastkę” wypłaca się w ciągu pierwszych trzech miesięcy kolejnego roku kalendarzowego. Pracodawca musi spełnić ten obowiązek terminowo, jeśli nie zachodzą okoliczności, które skutkują odebraniem prawa do świadczenia.
Wysokość „trzynastki”
Przy ustalaniu wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego bierze się pod uwagę sumę pensji pracownika, otrzymanych w ciągu roku kalendarzowego. Uwzględnia się także ekwiwalent oraz wynagrodzenie urlopowe i wynagrodzenie dla zatrudnionego, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do obowiązków. Nie bierze się pod uwagę świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, otrzymywanych w związku z niezdolnością do pracy. Wysokość trzynastki to 8,5% łącznej wartości pensji uzyskanych w ciągu 12 miesięcy. Prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego przysługuje również osobom, które u danego pracodawcy przepracowały okres co najmniej 6 miesięcy. Wysokość świadczenia ustala się wtedy proporcjonalnie do okresu zatrudnienia. W trakcie dokonywania obliczeń, uwzględnia się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy, brane pod uwagę przy obliczaniu wymiaru ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Zasady określania wysokości ekwiwalentu urlopowego znajdują się w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970020014.