Pracownikowi – zatrudnionemu na podstawie przepisów kodeksu pracy – przysługuje m.in. prawo do urlopu. Wymiar czasu wolnego jest uzależniony od stażu pracy. W okresie urlopu otrzymujemy wynagrodzenie.
Urlopy pracownicze – podstawa prawna
Przepisy dotyczące urlopów, w tym urlopu wypoczynkowego, znajdują się w dziale VII kodeksu pracy (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740240141).
Prawa pracownika na urlopie wypoczynkowym
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę zatrudnionemu, który przebywa na urlopie wypoczynkowym. Rozwiązanie stosunku pracy jest możliwe tylko:
- za porozumieniem stron,
- w związku z wypowiedzeniem złożonym przez pracownika,
- bez wypowiedzenia, z winy zatrudnionego,
- bez wypowiedzenia, z winy pracodawcy,
- z upływem czasu, na który została zawarta umowa.
Niezdolność do pracy – spowodowana chorobą – przerywa urlop wypoczynkowy. Po otrzymaniu zaświadczenia lekarskiego rozpoczyna się okres zwolnienia lekarskiego. Niewykorzystaną część urlopu pracodawca musi udzielić nam w późniejszym terminie. Choroba dziecka nie przerywa urlopu wypoczynkowego.
Zatrudniający może odwołać nas z urlopu, jeśli nasza obecność jest konieczna ze względu na okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili rozpoczęcia urlopu. W takich okolicznościach przysługuje nam zwrot kosztów poniesionych w związku z nieoczekiwanym powrotem do pracy. Wydatki powinny być udokumentowane.
W trakcie okresu wypowiedzenia mamy obowiązek wykorzystać przysługujący nam urlop wypoczynkowy – bieżący lub zaległy. Pracodawca może wysłać nas na urlop, nawet jeśli nie wyrażamy na to zgody (art. 167 kodeksu pracy). Przysługuje nam ekwiwalent, gdy wykorzystanie dni wolnych jest niemożliwe.
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy
Zasady obliczania wysokości wynagrodzenia urlopowego zostały określone w tzw. rozporządzeniu urlopowym (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970020014). Za czas urlopu wypoczynkowego przysługuje nam pensja, jaką otrzymalibyśmy, będąc w pracy. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę nie może zrezygnować z prawa do urlopu. Ekwiwalent za niewykorzystane dni wolne otrzymujemy tylko wtedy, gdy w chwili ustania stosunku pracy nie mamy możliwości skorzystania z urlopu w naturze.
Wysokość wynagrodzenia urlopowego ustala się, uwzględniając podstawę wynagrodzenia oraz inne świadczenia, które wynikają ze stosunku pracy. Zgodnie z par. 6 rozporządzenia urlopowego składniki, których nie bierzemy pod uwagę, określając podstawę, to m.in.:
- jednorazowe lub niesystematyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania lub za osiągnięcie,
- nagrody jubileuszowe,
- wynagrodzenie za czas gotowości do pracy i przestoju niezawinionego przez pracownika,
- ekwiwalent za urlop wypoczynkowy,
- odprawy pieniężne,
- wynagrodzenia i odszkodowania przysługujące ze względu na rozwiązanie stosunku pracy,
- kwoty wyrównania wynagrodzenia do wysokości minimalnej pensji.
Do podstawy wliczają się następujące elementy wynagrodzenia:
- stałe dodatki do pensji (stażowy, funkcyjny),
- premie regulaminowe,
- wynagrodzenie za nadgodziny,
- dodatki za pracę w nocy,
- płaca za ponadwymiarowy czas pracy (dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze).