Pracując na podstawie umowy o pracę, możemy korzystać z jedno- lub dwudniowego płatnego urlopu okolicznościowego - w związku ze ślubem, narodzinami dziecka lub śmiercią bliskiej osoby. Pracodawca musi zwolnić nas również ze względu na pracownicze badania lekarskie, oddawanie krwi czy obowiązek stawienia się w sądzie, np. w charakterze świadka.
Urlopy pracownicze – podstawa prawna
Zgodnie z kodeksem pracy istnieje kilka rodzajów urlopów pracowniczych (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141). Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę zyskuje prawo m.in. do nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego po przepracowaniu pełnego miesiąca. W pierwszym roku pracy wymiar urlopu wypoczynkowego zwiększa się co miesiąc o 1/12. Pracownikom przysługują również inne urlopy: bezpłatny, macierzyński, ojcowski, rodzicielski, wychowawczy, na żądanie, okolicznościowy czy tzw. opieka.
Urlop okolicznościowy - co oznacza dla pracownika?
Kiedy przysługuje urlop okolicznościowy?
W związku z ważnymi wydarzeniami życiowymi, takimi jak: ślub, narodziny dziecka czy śmierć bliskiej osoby, możemy skorzystać z urlopu okolicznościowego. Uprawnienie wynika z rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19960600281).
Wymiar urlopu okolicznościowego to:
- 1 dzień – w związku ze ślubem dziecka albo zgonem i pogrzebem siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka lub innej osoby, nad którą sprawowaliśmy opiekę;
- 2 dni – w związku z własnym ślubem, narodzinami dziecka lub zgonem i pogrzebem męża/żony, dziecka, matki, ojca, macochy lub ojczyma.
Pracodawca może zażądać od nas dokumentów potwierdzających prawdziwość przyczyny naszej nieobecności. Chodzi np. o odpis aktu małżeństwa, aktu urodzenia dziecka lub aktu zgonu. Mamy obowiązek dostarczyć taki dokument. Pracownikowi, który wystąpił ze stosownym wnioskiem, nie można odmówić udzielenia urlopu okolicznościowego.
Zwolnienie od pracy – na jakich zasadach?
Istnieją również inne sytuacje, kiedy pracodawca powinien udzielić nam zwolnienia. Pracownicy, którzy są członkami ochotniczej straży pożarnej, ratownikami Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, krwiodawcami lub członkami rad nadzorczych muszą otrzymać zwolnienie od pracy zawsze, gdy jest to konieczne. Czas wolny od pracy przysługuje również w związku z odbywaniem ćwiczeń wojskowych, wezwaniem do: sądu, prokuratury, policji czy organów administracji rządowej lub samorządowej.
Wynagrodzenie za czas nieobecności
W trakcie urlopu wypoczynkowego przysługuje wynagrodzenie urlopowe, którego wysokość ustala się na zasadach wskazanych w tzw. rozporządzeniu urlopowym (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970020014). W określonych sytuacjach możemy otrzymać również ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Korzystając z urlopu okolicznościowego, zachowujemy prawo do wynagrodzenia w normalnej wysokości. Pensję otrzymujemy również m.in., gdy poddajemy się obowiązkowym badaniom lekarskim, uczestniczymy w akcji ratowniczej GOPR lub oddajemy krew.