Spółki Skarbu Państwa powstają w wyniku przekształcenia przedsiębiorstw państwowych w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub w spółki kapitałowe. Skomercjalizowane firmy mogą korzystać z wolności gospodarczej.
Prywatyzacja majątku Skarbu Państwa
W wyniku przemian gospodarczych zachodzących po roku 1989 przedsiębiorstwa państwowe zaczęły przechodzić w prywatne ręce (przynajmniej częściowo). Zasady, zgodnie z którymi przeprowadza się prywatyzacje, znajdują się w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19961180561.
Wykaz spółek, w których prawa z akcji Skarbu Państwa posiadają osoby inne niż Prezes Rady Ministrów, członkowie Rady Ministrów, pełnomocnicy Rządu lub państwowe osoby prawne, można znaleźć w rozporządzeniu z dnia 3 stycznia 2017 r.: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20170000010. Tworzenie spółek Skarbu Państwa jest etapem przejściowym w procesie prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego.
Wynagrodzenia w spółkach Skarbu Państwa – regulacje prawne
Przepisy dotyczące płac członków zarządów i rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa znajdują się w ustawie o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20160001202.
Wysokość płac, jakie otrzymują przedstawiciele władz spółki, określa się na mocy uchwał zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia. W ten sposób ustala się np. wynagrodzenia prezesów banków.
Pensje członków zarządów i rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa
Wynagrodzenie miesięczne: podstawowe i uzupełniające – to składniki płacy, jaką otrzymują osoby zatrudnione w spółkach Skarbu Państwa. Wysokość części stałej, tzn. płacy podstawowej, określa się na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Jego wartość ogłasza prezes GUS. Obwieszczenia są publikowane co kwartał: http://stat.gov.pl/sygnalne/komunikaty-i-obwieszczenia/lista-komunikatow-i-obwieszczen/obwieszczenie-w-sprawie-miesiecznego-wynagrodzenia-w-sektorze-przedsiebiorstw-bez-wyplat-nagrod-z-zysku-w-ii-kwartale-2017-roku,59,15.html.
Wynagrodzenie podstawowe stanowi kilkukrotność sumy podanej przez Główny Urząd Statystyczny. Wymiar części stałej zależy od liczby pracowników, obrotu rocznego i sumy aktywów bilansu końcoworocznego. Część zmienna płacy to wynagrodzenie obrotowe, zależne m.in. od stopnia realizacji celów ustalonych przez zarząd. Kryteria oceny wykonania zadań powinny być obiektywne i mierzalne. Wynagrodzenie uzupełniające można otrzymać wyłącznie wtedy, gdy zgromadzenie zatwierdzi sprawozdania: finansowe oraz z działalności spółki za ubiegły rok. Członek rady nadzorczej lub zarządu może otrzymać również odprawę pieniężną, a także odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji.
Osoby, którym powierzono ważne stanowiska w spółkach Skarbu Państwa, wykonują swoje obowiązki na podstawie umów o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji. Spółka ma prawo wypowiedzieć umowę. Termin wypowiedzenia nie powinien być dłuższy niż 3 miesiące.